Dynia — jesienne przepisy na obiad, podwieczorek i kolację
Dynia to niekwestionowana królowa jesieni. Nawet kolory ma charakterystyczne dla tej pory roku. Zwykle kojarzy się z ozdobami na Halloween. Ma olbrzymie zastosowanie kulinarne i jest warzywem bogatym w składniki odżywcze. Dynia ma wiele właściwości zdrowotnych, jest bogata w witaminy i minerały.
Właściwości zdrowotne dyni
Istnieje 45 gatunków dyni. Małe, średnie, duże i gigantyczne. Uprawiane są dynie pomarańczowe, zielone, żółte, brązowe. Pomarańczowy, pyszny miąższ kryje się pod twardą skórą dyni. Zawiera mnóstwo beta-karotenu, któremu zawdzięcza swoją jaskrawożółtą barwę.
Beta-karoten to silny przeciwutleniacz - działa przeciwzapalnie oraz obniża poziom złego cholesterolu, co zapobiega odkładaniu się złogów cholesterolowych w ścianach tętnic. Redukuje to ryzyko zachorowania na miażdżycę, udar mózgu i choroby serca. Pomaga w obniżeniu ryzyka zachorowania na raka, w tym raka piersi, prostaty i płuc. Dynia zawiera magnez, selen, potas i cynk. Stanowi także źródło białka i błonnika pokarmowego.
Do dyniowatych zaliczają się także: kabaczek, cukinia, ogórek, melon, arbuz. Z kolei do najpopularniejszych odmian dyni: hokkaido, piżmowa, zwyczajna i olbrzymia.
Dynia – wartości odżywcze i witaminy
Największą zaletą dyni jest to, iż dostarcza stosunkowo niewiele kalorii i świetnie sprawdza się w diecie odchudzającej. Jest źródłem białka i błonnika pokarmowego (100 g dyni to jedyne 34 kcal), które pozwalają na dłużej zachować sytość, zapobiega zaparciom. Zawiera witaminy A, C,E oraz kwas foliowy i niacyny. Według naukowców ekstrakt z miąższu dyni figolistnej może działać profilaktycznie u osób o podwyższonym ryzyku zachorowania na cukrzycę typu 2 oraz ograniczać znacznym stopniu zapotrzebowanie na insulinę diabetyków (osób chorujących na cukrzycę).
Na wzmocnienie odporności
Sezon zimowy i grypowy to trudny czas dla naszego zdrowia, dlatego jeszcze przed zimą trzeba wzmacniać system odpornościowy. Pomóc może dynia, która zawiera mnóstwo cynku, witaminy C - pierwiastków, które są niezbędne dla układu odpornościowego człowieka. Obecny w dyni beta-karoten łagodzi procesy zapalne i ogranicza objawy grupy i przeziębienia, dzięki czemu chory łagodniej przechodzi chorobę.
W trosce o piękną skórę
Dynia skutecznie zapobiega zmarszczkom. Dzięki zawartości witaminy A, C,E działa niczym krem przeciwzmarszczkowy - reguluje wytwarzanie łoju w skórze i dba o młody wygląd skóry. Ciekawostką może być fakt, że jeden kubek gotowanej dyni zapewnia aż 245% dziennego zapotrzebowania na witaminę A. Dlatego warto korzystać z sezonu na to warzywo i przygotować pyszne potrawy z dyni, które nie dość, że wspaniale smakują i ładnie wyglądają, to jeszcze pozytywnie wpływają na cerę.
Wspomaga nawilżenie ciała
Lekarze od lat ostrzegają, że odwodnienie jest groźne dla zdrowia i powoduje gorsze samopoczucie. Dynia zawiera aż 90% wody. Jest polecane uzupełnianie niedoborów płynów świeżo wyciskanymi sokami z dyni oraz ograniczenie kawy i alkoholu.
Zapobiega podjadaniu i dba o urodę
Kubek gotowanej dyni zawiera 3 g błonnika (11% dziennego zapotrzebowania na błonnik) i dostarcza tylko 49 kalorii. Zapewnia uczucie sytości na dłużej, a to tego jest zdrowa i pyszna. Na obiad można zjeść zupę z dyni lub risotto, które zapewnią sytość do wieczora. Warto sięgać także po surowe pestki z dyni. To bardzo zdrowa i niskokaloryczna przekąska, która przy okazji działa przeciwwirusowo i przeciwpasożytniczo. Pestki dyni to prawdziwy super-pokarm dla naszej urody Zawierają takie minerały jak cynk, siarkę potas, magnez i wapń. Są niezwykle bogatym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych. Prażone ziarna tracą swoje cenne właściwości.
Rodzaje dyni
Dynia ma wiele gatunków. Podstawowymi gatunkami używanymi najczęściej w kuchni są dynia hokkaido, dynia piżmowa i dynia olbrzymia.
Dynia typu Acorn (dynia żołędziowa), jak na dynię nie imponuje rozmiarami, ale ma słodki smak o lekko orzechowej nucie. Występuje w kolorach: białym, żółtym, kremowo-żółtym. Dynia żołędziowa doskonale nadaje się do zapiekania i faszerowania.
Dynia piżmowa kształtem przypomina gruszkę, a jej olbrzymią zaletą jest długi okres przechowywania. Ma bladą pomarańczową skórką i jasnopomarańczowy, gładki miąższ. Nadaje się do pieczenia, marynowania, ciast, przetworów, zup.
Dynia piżmowa Barbara Butternut wyróżnia się wybarwieniem - jest ciemnozielona w pasy, natomiast jej miąższ ma intensywną pomarańczą. Jej zakres wykorzystania kulinarnego jest bardzo szeroki – do wszelkich dań z dodatkiem dyni. Dodatkowo można ją schrupać ze skórą jako zdrową przekąskę. Świetnie znosi długie przechowywanie.
Malutka dynia Mandarin, potocznie nazywana mandarynkową, zaliczana jest do dyń ozdobnych, choć nadaje się jedzenia. Jest niewiele większa od jabłka, pomarańczowa i żebrowana. Ma słodki smak i bardzo małe gniazdko nasienne. Po upieczeniu można ją zjeść w całości.
Dynia prowansalska lub francuska – imponuje rozmiarami, to prawdziwy gigant. Jest spłaszczona i żebrowana. Ma uniwersalne zastosowanie kulinarne.
Dynia Hokkaido jest niewielkim warzywem. Zyskuje na popularności w Polsce. Można z niej przyrządzić potrawy słone, zupy, a nawet ciasta.
Dynia makaronowa ma bardzo charakterystyczną cechę – po upieczeniu, jej miąższ rozpada się na włókna podobne do makaronu. Nie nadaje się do zup i ciast. Za to placki i warzywne spaghetti z dyni makaronowej są warte spróbowania.
Przeczytaj także: Jakie przyprawy koniecznie dodać do spaghetti
Co można zrobić z dyni? Ciekawe przepisy
Dynię można przyrządzać na wiele sposobów. Wiele osób uważa ją za warzywo uniwersalne. Aż szkoda, że sezon na dynię trwa krótko. Jest odpowiednia jako dodatek do dań głównych oraz jako przekąska. Można ją smażyć, dusić, piec oraz gotować, przyrządzając zupy krem na słodko bądź na słono. Surowy miąższ z dyni jest pozbawiony smaku. Dopiero po upieczeniu/ugotowaniu i przyprawieniu nabiera niepowtarzalnego charakteru. Dania otwiera przed smakoszami mnóstwo możliwości kulinarnych. Co można zrobić z dyni? Możliwości jej wykorzystania jest mnóstwo!
Zupa z dynią - przepisy
Najchętniej gotowanym daniem z powyższego warzywa jest zupa z dyni. Przepisy można znaleźć na wielu blogach kulinarnych, w książkach kucharskich, czy w zeszytach babci. Dynię bardzo łatwo przemycić do diety dziecka nie tylko w okresie Halloween. Zupa dyniowa to moc witaminy i danie, które znakomicie rozgrzewa w jesienne wieczory. Pyszna zupa krem z dyni, z dodatkiem ziemniaków i pomidora, delikatnie doprawiona imbirem, kurkumą i czosnkiem to doskonałe danie obiadowe. Lekka i łagodna jest dobra dla wszystkich domowników i gości. Do jej wykonania potrzebujemy:
- 800 g dyni (500 g po obraniu)
- 250 g ziemniaków
- 25 g masła
- 1 cebula
- 2 ząbki czosnku
- 1 łyżeczkę kurkumy w proszku
- 1 łyżeczkę świeżego startego imbiru
- 1 pomidor lub 1/2 puszki krojonych pomidorów
- 1 i 1/2 szklanki bulionu
- 1 szklanka mleka
- Przygotowanie dania rozpoczynamy od obrania dyni ze skórki, usunięcia nasion i pokrojenia miąższ w kostkę.
- Ziemniaki obieramy i też kroimy w kostkę.
- Na maśle szklimy pokrojoną w kostkę cebulę i czosnek w plasterkach.
- Dodajemy dynię, ziemniaki, doprawiamy solą, kurkumą i imbirem.
- Smażmy wszystkie składniki przez 5 minut, co chwilę mieszając.
- Wlewamy gorący bulion, przykrywamy i zagotowujemy. Zmniejszamy ogień do średniego i gotujemy jeszcze przez 10 minut.
- Dodajemy świeże (sparzone, obrane i pokrojone w kostkę) pomidory. Mieszamy i gotujemy przez kilka minut.
- Miksujemy blenderem.
Zupa krem z dyni i mleczkiem kokosowym
Ciekawy efekt smakowy uzyskamy, jeżeli do wyżej wymienionych składników dodamy mleczko kokosowe i 1/3 łyżeczki gałki muszkatołowej. Zupę z dyni podaję się najczęściej z roślinną śmietanką lub tradycyjną (wyprodukowaną na mleku krowim) oraz uprażonymi pestkami dyni. Jeżeli ktoś bardzo lubi grzanki, to oczywiście może z nimi podać zupę dyniową.
Placki z dynią – obiad dla małego niejadka
Jeżeli najmłodsi członkowie rodziny kręcą nosem na samą propozycję dania warzywnego, to warto im zaproponować placki z dyni. Smakują znakomicie, a dzieci zjedzą wszystko, co ma formę placków. Prosty przepis na placki z dyni podajemy poniżej. Do wykonania placków z dyni potrzebujemy:
- 1 szklanka (200 g) drobno startej dyni
- 1/2 szklanki (100 g) jogurtu naturalnego
- 2 małe jajka
- 3 łyżki cukru
- 1 szklanka (150 g) mąki pszennej
- 1 i 1/2 łyżeczki proszku do pieczenia
- olej lub masło do smażenia
- dodatki np. cukier puder, powidła śliwkowe, syrop klonowy
- Dynię przed starciem trzeba obrać ze skóry, usunąć pestki i zetrzeć na tarce na drobnych oczkach, włożyć do miski.
- Dodać jogurt naturalny, jajka i cukier. Wszystko mieszamy.
- Do drugiej miski wsypujemy mąkę i proszek do pieczenia. Mieszamy.
- Łączymy zawartość dwóch misek.
- Rozgrzewamy patelnię naleśnikową, smarujemy ją olejem lub masłem klarowanym.
- Nakładamy po 2 łyżki ciasta na 1 placek, zachowując odstępy między sztukami na patelni.
- Placki z dyni smażymy na umiarkowanym ogniu, do czasu aż urosną i będą ładnie zrumienione (przez około 2 minuty).
- Następnie przewrócić na drugą stronę i smażyć do zrumienienia przez kolejne 2 minuty. Przewracamy na drugą stronę i smażymy kolejne dwie minuty do zarumienienia.
Dynia hokkaido - przepisy
Dynia hokkaido ma piękny pomarańczowy kolor, nie trzeba obierać jej ze skóry. Znakomicie nadaje się do zupy, pieczenia, duszenia, a nawet do sałatek. Przepisy na dynię hokkaido to pomysł na wartościowy i smaczny obiad.
Dynia hokkaido z kurczakiem w curry
Połączenie kurczaka i dyni to pomysł wyśmienity. Potrzebujemy jedynie: mięsa, dyni, cebuli, ryżu, papryki, mleczka kokosowego i kilku przypraw.
- Mięso z piersi kurczaka myjemy i kroimy.
- Z curry, czosnku, kurkumy i cytryny robimy przyprawę, obtaczamy mięso i odstawiamy na kilkanaście minut.
- Dynię hokkaido obieramy ze skórki, kroimy na mniejsze kawałki.
- Na patelni podsmażamy cebulkę, paprykę czerwoną oraz zieloną, a po kilku minutach dorzuć pokrojoną w kosteczkę dynię. Dusimy do miękkości.
- Na osobnej patelni podsmażamy przygotowanego wcześniej kurczaka, a następnie całość połącz.
- Dolewamy odrobinę wody lub chudego bulionu, a następnie mleczko kokosowe. Po przygotowaniu podawaj z ugotowanym ryżem basmati oraz z listkami świeżej bazylii.
Sałatka z ciecierzycą, pieczoną dynią hokkaido, suszonymi pomidorami i mozzarellą
Dynia korzystnie wpływa na sylwetkę. Dlatego może być głównym składnikiem sałatek. Do wykonania prostej sałatki z dyni potrzebujemy:
- dyni hokkaido
- oliwy z oliwek
- ciecierzycy z puszki
- mieszanki sałat z rukolą
- suszone pomidory (Przeczytaj także: Suszone pomidory - jak zrobić je w domu i do czego wykorzystać?)
- pomidorki koktajlowe
- mozzarellę
- ulubione zioła
- Dynię kroimy na mniejsze kawałki, mieszamy z oliwą z oliwek, czosnkiem i przyprawami, wkładamy do nagrzanego wcześniej piekarnika na 200℃ i pieczemy do miękkości.
- Do miseczki wrzucamy mieszankę sałat i rukolę z puszki, pokrojone w kosteczkę suszone pomidory, pomidorki koktajlowe oraz mozzarellę.
- Całość polewamy oliwą z oliwek, a na wierzch kładziemy upieczone kawałki dyni.
Dynia piżmowa - przepisy
Dynię piżmową poleca się na przetwory – zupy, soki, przeciery, placki i ciasta. Jest doskonała do marynowania, duszenia i zapiekania. Jest to jedna z najwartościowszych odmian dyni - jej miąższ zawiera fosfor i potas, a także, w nieco mniejszych ilościach, magnezu, żelaza oraz wapnia. Rodzi bardzo duże owoce o masie w granicach 5-10 kg, gotowe do zbioru od października do listopada. Wśród najciekawszych przepisów z dynią piżmową są z pewnością pierogi. Dynia to nietypowy farsz i uczta dla konesera pierogów.
Pierogi z dynią piżmową
Ciasto pierogowe robimy z mąki pszennej, wody, oliwy z oliwek i soli. Do przygotowania farszu potrzebujemy:
- dyni piżmowej
- bulionu warzywnego
- cebuli szalotki 2 sztuki
- ząbek czosnku
- cynamonu
- gałki muszkatołowej
- ostrej papryki w proszku (jeżeli ktoś woli ostrzejszy farsz)
- 20 żółtek
- pestki z dyni
- olej z pestek dyni
- Przygotowanie pierogów z dyni rozpoczynamy od wyrobienia ciasta – łączymy mąkę z ciepłą wodą, oliwą i szczyptą soli i wyrabiamy, aż ciasto będzie elastyczne. Ciasto dzielimy na kilka części i formujemy z nich mniejsze kule i zawijamy w folię spożywczą, odstawiamy na godzinę na bok.
- Na oprószonej mąką stolnicy wałkujemy pierwszą kulę na 2 mm grubości placek i szklanką wycinamy krążki, które układamy na pergamin i przykrywamy lnianą ściereczką.
- Rozpoczynamy przygotowanie farszu. Dynię pieczemy.
- W garnku rozgrzewamy oliwę, podsmażamy czosnek z szalotką, dodajemy pestki dyni, chwilę je podsmażmy.
- Dokładamy upieczony miąższ dyni.
- Masę chwilę smażymy, wlewamy szklankę wody, dodajemy 2 kostki bulionu i gotujemy, aż farsz zgęstnieje.
- Farsz studzimy i przepuszczamy przez maszynkę do mięsa. Jeśli masa jest wodnista, to można dodać dwie łyżki bułki tartej.
- Doprawiamy do smaku gałką muszkatołową, cynamonem i ostrą papryką.
- Brzegi wyciętych krążków z ciasta posmarujemy delikatnie rozkłóconym jajkiem i nakładamy farsz. W farszu robimy wgłębienie i wkładamy surowe żółtko.
- Na wierzch dajemy kawałek wykrojonego ciasta. Brzegi ciasta łączymy, ugniatając je widelcem. Gotowe pierogi gotujemy w lekko osolonej wodzie. Podajemy polane olejem z pestek dyni.
Pieczona dynia piżmowa z owocami morza
Dynia i owoce morza to połączenie ciekawe i zaskakujące smakiem. Dynia piżmowa jest idealna do zapiekania, dlatego warto wypróbować nowe połączenia smaków. Do sporządzenia dania potrzebne są następujące składniki:
- dynia piżmowa
- owoce morza 300 gramów
- koncentrat pomidorowy 1 łyżka
- śmietana 36% 200 mililitrów
- cebula 1 sztuka
- 2 ząbki czosnku
- cytryna
- natka pietruszki 0.5 pęczka
- 4 łyżki startego parmezanu
- oliwa z oliwek
- sól i pieprz czarny mielony do smaku
- Dynię trzeba przekroić wzdłuż na pół. Wydrążyć pestki i skropić oliwą oraz oprószyć solą, a następnie piec w nagrzanym do 160 °C piekarniku przez 45 minut.
- Na rozgrzanej oliwie podsmażamy cebulę i posiekany czosnek, dodajemy owoce morze, koncentrat pomidorowy i jeszcze chwilę smażymy.
- Upieczoną dynię napełniamy farszem, posypujemy parmezanem i zapiekamy w piekarniku przez kwadrans.
Dżem z dyni
Kto powiedział, że dżem może być zrobiony wyłącznie z owoców? Istnieją też dżemy warzywne. Dżem z dyni to słodycz, której warto spróbować. Wykonanie nie różni się specjalnie od przetworów owocowych. Do przyrządzenia dżemu z dyni potrzebne są następujące produkty:
- dynia
- cukier 400 gramów
- 3 cm świeżego imbiru
- pomarańcze 2 sztuki
- cytryna
- goździki, cynamon i cukier żelujący
- Można też dodać jabłka, które idealnie wkomponują się w smak dżemu. Słoiki powinien być wymyty i nagrzany w piekarniku.
- Dynie obieramy ze skóry, kroimy w kostkę, imbir ścieramy na tarce, a pomarańcze dzielimy na cząstki. Cytrynę kroimy w plasterki.
- Cukier rozpuszczamy w garnku. Kiedy zaczyna się karmelizować, dodajemy pomarańczę, cytrynę, imbir, goździki oraz cynamon.
- Smażymy owoce, wrzucamy dynię, zalewamy szklanką wody i dodajemy cukier żelujący.
- Wszystko dusimy przez 20 minut.
- Gorącym jeszcze dżemem napełniamy słoiki, zakręcamy i ustawiamy do góry dnem do wystygnięcia.
Dynia pieczona - przepis
Dynia pieczona może być samodzielnym posiłkiem lub bazą do przygotowania różnorodnych dań. Zaletą potrawy są proste i ogólnodostępne składniki:
- kawałki dyni wraz ze skórką, bez pestek, tyle, ile nam się zmieści na blaszce
- 2 ząbki czosnku
- 6 łyżek oleju
- łyżeczka ziół prowansalskich
- sól, pieprz
- Czosnek należy przecisnąć przez wyciskać i lekko utrzeć z ziołami prowansalskimi, solą i pieprzem w filiżance.
- Masę zalewamy wodą i dokładnie mieszamy.
- Kawałki dyni układamy na blasze wyłożonej papierem do pieczenia.
- Miąższ smarujemy pędzelkiem i marynatą.
- Pieczemy dynię skórką do góry 45 minut w 180 st. C.
- Po upieczeniu miąższ wybiera się łyżką lub zdejmuje skórę.
Najprostszy przepis na pure z dyni
Jeśli, komuś znudziły się ziemniaki na obiad, to można wypróbować smaczną i bardzo zdrową alternatywę – pure z dyni. Piękny kolor zachęci do jedzenia nawet dzieci.
- Dynię należy dokładnie umyć, pokroić na 4 kawałki, wybrać z nich miąższ. Położyć na blaszce do pieczenia, skórą do góry.
- Dynię piecze się w 200 stopniach, około 45 minut.
- Następnie dynie należy wystudzić, zdjąć skórkę i zblendować.
- Jeżeli chcemy zrobić pastę, to możemy dodać czerwoną, paprykę, suszone pomidory i nasiona słonecznika. Wszystko zblendować, dodać do pieczonej dyni i znów zmiksować blenderem.
- Pastę można podać ze świeżym pieczywem lub warzywami pokrojonymi w słupki.
Ciasto z dyni
Dynia jest uniwersalnym warzywem. Może stać się także składnikiem ciasta. Sernik dyniowy zaskoczy smakiem niejedną osobę, która wprowadzi warzywne ciasta do swojego menu. Do upieczenia ciasta z dyni potrzebujemy:
- dynię
- 70 g masła
- 300 g ciasteczek typu oreo
- kilowe opakowanie twarogu
- 250 g mascarpone
- 4 jajka
- cukier i budyń waniliowy
- skórę z pomarańczy
- 200 g cukru
- 2 łyżki mąki ziemniaczanej
- Dynię kroimy na kawałki i pieczemy 45 minut w temperaturze 180 stopni. Studzimy, obieramy ze skórki i blendujemy.
- Dodajemy pozostałe składniki masy: skórkę z pomarańczy, mascarpone, twaróg. Wszystko mieszamy mikserem.
- Osobno dodajmy do siebie cukier, cukier waniliowy, budyń, mąkę ziemniaczaną i świeże jajka. Mielimy ciasto z masłem i wykładamy na spód blachy (np. tortownicy).
- Masę przelewamy na spód, pieczemy w piekarniku nagrzanym do 180 stopni przez godzinę.
- Ciasto można podawać z sosem czekoladowym, białą czekoladą lub sosem karmelowym.
Dynia marynowana – przepisy
Słoik z żółtymi kawałkami dyni z pewnością zachęca do jedzenia i bardzo ładnie wygląda na półce w spiżarni. Dynia marynowana to dobry pomysł na przechowywanie dyni i sięganie po nią zimą, kiedy najbardziej potrzebujemy witamin. Zaletą tak przygotowanej dyni w occie jest prosty przepis i bardzo aromatyczne, jesienne przyprawy. Aby zamarynować dynię, potrzebujemy:
- dyni
- 4 szklanki wody
- 1 szklanka octu 10%
- 1 szklanka cukru
- przyprawy: goździki, cynamon, ziele angielskie, anyż
- Dynię myjemy i pokroimy na kilka mniejszych kawałków. Warzywo obieramy, usuwamy gniazda nasienne, a miąższ kroimy w kostkę.
- Wkładamy do słoików, dodajemy przyprawy.
- Zagotowujemy zalewę z wody, octu, cukru i szczypty soli.
- Gorącą zalewą zalewamy dynię, zakręcamy słoiki i pasteryzujemy przez około 30 minut.
Dynia jest królową jesieni. To warzywo uniwersalne, które inspiruje do poszukiwania nowych smaków. Proste potrawy z dyni zachwycają bogactwem aromatów, apetycznością wyglądu, ale przede wszystkim służą zachowaniu dobrego zdrowia i samopoczucia.
Przeczytaj także:
- Jak suszyć pestki dyni? Nie popełniaj tych błędów!
- Mąka z pestek dyni - właściwości i zastosowanie
- Pestki dyni i ich wspaniałe właściwości - numer 1 w zdrowej kuchni!