Erytrytol – czy to najzdrowszy zamiennik cukru? Wpływ na zdrowie, indeks glikemiczny i skutki uboczne erytrolu

Czym jest erytrytol – substancja uznawana za najzdrowszą alternatywę dla tradycyjnego cukru? Ten zamiennik białego cukru niesie wiele korzyści dla zdrowia. Jest często spotykanym słodzikiem, którego używa się do poprawy smaku różnych pokarmów.

Na etykietach produktów spożywczych znajdziemy go pod symbolem E968. Czy stosowanie go jest faktycznie zdrowe? Co musisz wiedzieć o tym słodziku?

Czym jest erytrytol?

Erytrol zaliczany jest do cukrów alkoholowych (polioli), tak samo, jak mannitol, ksylitol czy sorbitol. Na polskim rynku słodzik ten legalnie pojawił się w 2008 roku. Jest to biały, krystaliczny proszek, swoim wyglądem przypominający rafinowany cukier. Jego smak zbliżony jest do sacharozy, jednak osiąga co najwyżej 80% jej słodyczy. Przyjmuje się, iż 2 łyżki cukru spożywczego można zastąpić ok. 3 łyżkami erytrytolu. Spożywając gi, można wyczuć przyjemne uczucie chłodu.

Pozyskiwanie słodzika

Wiedząc już, co to jest erytrytol, warto jeszcze dowiedzieć się, w jaki sposób powstaje. Jest to substancja występująca naturalnie w przyrodzie jako sacharyd, a więc niskokaloryczny cukier. Ten dostępny w sprzedaży jest gotowym produktem wytwarzanym w zakładzie przemysłowym. Do jego produkcji dochodzi podczas procesu fermentacji glukozy z pszenicy albo ze skrobi ziemniaczanej z udziałem glicerolu odpadowego.

Erytrytol a kcal

Ten cukier alkoholowy charakteryzuje się znakomitym wchłanianiem w układzie pokarmowym. Większość substancji wydalana jest z organizmu wraz z moczem w niezmienionej postaci. Erytrol nie powoduje dolegliwości nawet u osób, które przeważnie źle tolerują alkohole cukrowe, ponieważ tylko 10 proc. tej substancji przedostaje się do jelita grubego.

Jego ważną zaletą jest niska kaloryczność, czym zdecydowanie wyróżnia się na tle innych substancji słodzących. 1 g erytrytolu, dostarcza do 0,2 kcal, a 1 g sacharozy to aż 4 kcal! Jak widać, różnica jest ogromna. Dzięki temu słodzikowi możesz znacznie obniżyć kaloryczność spożywanych pokarmów.

W jakich produktach spożywczych występuje?

Erytrytol w niewielkich ilościach występuje w takich produktach, jak:

• owoce morza,
• czerwone wino,
• sos sojowy,
• winogrona,
• gruszki,
• grzyby,
• wodorosty,
• sery.

Ponadto jest on obecny w śladowych ilościach w organizmie ludzkim, a dokładnie w tkankach wchodzących w skład soczewki oka oraz w płynach ustrojowych. Na skalę przemysłową erytrol uzyskuje się na zasadzie fermentacji. Jak widać, jest to związek tak samo naturalny, jak klasyczny biały cukier produkowany z buraków.

Kaloryczność erytrytolu

Erytrol jest zdrowszym zamiennikiem cukru, przez co powinien coraz częściej pojawiać się w kuchni. Warto zwrócić uwagę na to, iż nie jest on metabolizowany przez ludzki organizm. Co za tym idzie, trafia on do organizmu i w tej samej postaci jest z niego usuwany (wraz z moczem). W ludzkim ciele nie ma bowiem enzymów, które potrafiłyby strawić ten związek.

Ważne jest też to, że nie jest on wchłaniany do krwiobiegu, więc nie powoduje wzrostu poziomu glukozy we krwi. Indeks glikemiczny tego słodzika wynosi 0. Mogą po niego sięgać także diabetycy, nie martwiąc się o możliwe działania niepożądane.

Erytrol wpływa korzystnie na stan zębów, gdyż nie przyczynia się do powstawania próchnicy, a ponadto powstrzymuje rozwój bakterii za nią odpowiedzialnych. Dostarcza o wiele mniej kalorii od swojego szkodliwego odpowiednika. Dzięki niemu możesz zrezygnować z rafinowanego cukru, ale w dalszym ciągu cieszyć się słodkim smakiem potraw czy napojów.

Warto też wspomnieć, że erytrytol ma właściwości antyoksydacyjne. Substancja ta eliminuje z organizmu człowieka wolne rodniki, przez co ten wolniej się starzeje.

Erytrol ma znaczną przewagę nad zwykłym cukrem, gdyż:

• jest niskokaloryczny i nie przyczynia się do wzrostu tkanki tłuszczowej,
• nie obciąża żołądka, wątroby i jelit,
• nie stymuluje namnażania bakterii w jamie ustnej (zmniejsza ryzyko stanów zapalnych dziąseł i rozwoju próchnicy),
• ma zerowy indeks glikemiczny.

Erytrol – indeks glikemiczny i wartości odżywcze

Słodzik ten polecany jest cukrzykom, z uwagi na to, że odznacza się zerowym indeksem glikemicznym. Erytrol jest często dodawany do leków, zwłaszcza syropów. Dzięki temu mogą je stosować nawet diabetycy. Jeśli chodzi o substancje odżywcze, to słodzik ten zawiera w sobie:

• 0 g białka,
• 0 g tłuszczy,
• 100 g węglowodanów/100 g produktu.

To świetny produkt dla wegetarian, osób nietolerujących laktozy czy glutenu. Jego waga jest zbliżona do białego cukru – jedna szklanka słodzika to około 210 g.

Erytrytol czy ksylitol – porównanie

Erytrol dostarcza niewielką liczbę kalorii. Jego kaloryczność wynosi jedynie 24 kcal/100 g produktu. Nie jest równie słodki co cukier stołowy, ale i tak stanowi dla niego doskonałą alternatywę. Nie tylko daje pożądany smak, ale też pozwala na znaczące obniżenie energetyczności spożywczego artykułu czy posiłku. A jak jego wartość energetyczna wygląda w porównaniu do innych dostępnych słodzików? Zapoznaj się z tabelką poniżej.

Rodzaj substancji	Wartość energetyczna w 100 g produktu [kcal]	Słodkość względna do sacharozy [%]
sacharoza	405	100
erytrol	20	70
mannitol	160	50
sorbitol	260	60
ksylitol	240	90
maltitol	210	90

Jak widać, to właśnie erytrol ma najmniejszą ilość kalorii wśród innych słodzików z grupy polioli.

Czy erytrytol jest zdrowy?

To alternatywa cukru wykorzystywana od 1990 roku. Jako pierwsza za całkowicie bezpieczną uznała tę substancję Japonia. W UE można go używać do polepszania smaku wyrobów spożywczych od 2006 roku.

Według współczesnej wiedzy jest to produkt w pełni bezpieczny dla ludzkiego zdrowia, a zastąpienie nim białego cukru jest bardzo dobrym rozwiązaniem. Nie powoduje on biegunki, gdyż nie jest fermentowany w jelicie grubym. Tolerancja organizmu na erytrol jest wyższa, aniżeli w przypadku innych alkoholi cukrowych.

Zdrowy cukier w codziennej diecie

Czy faktycznie erytrytol można nazwać zdrową alternatywą dla powszechnie stosowanego cukru? Jak najbardziej! Okazuje się, że jest on bezpieczny, nietoksyczny i ma wiele zalet. Potwierdziła to Światowa Organizacja Zdrowia, która w swoim oświadczeniu zawarła informacje, że jest to dodatek do żywności, który nie zagraża zdrowiu.

Jest to związek naturalny – pozyskiwany podczas fermentacji glukozy z pszenicy albo ze skrobi kukurydzianej. Sięgając po ten zdrowy słodzik, nie musisz rezygnować ze swoich słodkich przysmaków, a przy tym masz możliwość zadbania o własne zdrowie. 

Erytrytol dla dzieci

Dzieci uwielbiają słodycze, które jednak w ich diecie powinny zostać ograniczone. Biały cukier doprowadza do próchnicy, zapaleń dziąseł, otyłości, braku skupienia, jak i wielu innych problemów. Erytrytol jest zalecany także do spożywania przez dzieci. Słodycze z tym zamiennikiem cukru nie wykazują szkodliwego działania. Co ważne, według badaczy jest on w stanie zmniejszyć płytkę nazębną oraz zredukować przyleganie bakterii jamy ustnej do zębów. Wyniki przeprowadzonych badań na dzieciach w wieku 7-8 lat udowodniły, iż słodycze z erytrolem obniżają poziom kwasu octowego i kwasu propionowego w jamie ustnej oraz zmniejszają wzrost płytki nazębnej.

Czy cukrzycy mogą słodzić erytrytolem?

Erytrytol może być spożywany przez cukrzyków, gdyż nie wpływa na podniesienie poziomy glukozy oraz insuliny we krwi. Potwierdzają to wyniki badań. W jednym z nich 5 osobom cierpiącym na cukrzycę podano roztwór erytrolu (20 g). Nawet po osiągnięciu szczytu stężenia we krwi, związek nie wpłynął w żaden sposób na poziom glukozy czy też insuliny w surowicy. Pozostał on niezmieniony aż do spożycia pierwszego posiłku 3 godziny później.

Co ważne, nawet długotrwałe spożywanie (przez 2 tygodnie) nie doprowadziło do zmian w poziomie insuliny we krwi. Jest to więc bezpieczny substytut cukru w przypadku tej choroby.

Erytrytol w diecie ketogenicznej

Dieta ketogeniczna polega na zwiększeniu podaży tłuszczów wraz ze znacznym zmniejszeniem ilości węglowodanów przyjmowanych wraz z pożywieniem. Organizm zostaje wprowadzony w tak zwany stan ketozy, a więc rozpadu tłuszczów. Wtedy to ciało człowieka przestaje uzyskiwać energię z glukozy, a zamiast tego pobiera ją z tłuszczu zgromadzonego w tkankach.

Aby ten rodzaj diety przyniósł pożądane rezultaty, niezbędne jest wyeliminowanie cukru spożywczego o wysokiej zawartości węglowodanów prostych. Erytrytol w diecie keto skutecznie zastępuje tradycyjną sacharozę i nie dostarcza zbędnych kalorii. W diecie ketogenicznej nie trzeba więc wykluczać codziennych przyjemności w postaci słodyczy, a wystarczy sięgać po te słodzone erytrytolem.

Mając świadomość tego, co to jest erytrytol i znając jego cenne właściwości, można go bez obaw wykorzystać w diecie ketogenicznej. W dużym stopniu wspiera on redukcję tkanki tłuszczowej, zmniejsza poziom cholesterolu we krwi i obniża ciśnienie tętnicze.

Erytrol a dieta odchudzająca

Będąc na diecie, najczęściej musimy wyeliminować z niej produkty bogate w węglowodany proste. Jest to bardzo trudne, zwłaszcza dla osób spożywających do tej pory wiele łakoci i słodzonych napojów. Cukier to substancja uzależniająca, a więc ciężko jest z niej całkowicie zrezygnować z dnia na dzień.

Chcąc dalej cieszyć się słodkim, można dosładzać potrawy czy napoje małą ilością erytrotylu. Nawet jego niewielka porcja jest w stanie znacząco poprawić smak herbaty, kawy czy też przekąsek.

Można powiedzieć, że erytrol jest wybawieniem dla osób, które chcą pozbyć się zbędnych kilogramów. Warto wprowadzić ten substytut cukru do swojego codziennego menu także w czasie redukcji wagi, co z pewnością przyczyni się do osiągania lepszych rezultatów.

Erytrytol – zastosowanie

Erytrytol odznacza się wszechstronnym zastosowaniem. Często wybierany jest jako słodzik do herbaty, kawy, soków, kompotu i innych napojów. Może być z powodzeniem używany do ulepszania smaków domowych wypieków, galaretek, lodów, gum do życia, owoców kandyzowanych, sosów czy suplementów diety.

W Stanach Zjednoczonych i Azji Południowo-Wschodniej jest on częstym składnikiem napojów i jogurtów. Erytrol jest świetnym rozwiązaniem na wzbogacenie smaku herbaty, bez zwiększania jej kaloryczności.

Wykorzystuje się go często również w produkcji przetworów takich jak dżemy czy konfitury. Unikalne właściwości erytrytolu świetnie podkreślają walory smakowe tych produktów. Dzięki jego zastosowaniu możesz otrzymać zdrowy przetwór – bez kalorii, a przy tym wyborny w swoim smaku.

Ten zamiennik białej śmierci jest też używany jako zagęstnik czy też preparat hamujący zmianę konsystencji i smaku. Ciekawym sposobem na użycie erytrolu jest wypiek domowego ciasta. Dzięki sięgnięciu po tę substancję stanie się ono mniej kaloryczne, a przy tym będzie miało przyjemny mentolowy posmak.

Na rynku znajdziesz erytrol w postaci proszku, pudru czy granulek. Takie formy są polecane zwłaszcza w przypadku wypieków. Alternatywa cukru sprawdza się również w produkcji domowej czekolady, dzięki niemu jest ona mniej kaloryczna, nawet o 34 proc.

Erytrytol znajduje zastosowanie również w kosmetyce jako jeden z substytutów gliceryny. Jego zadaniem jest zabezpieczenie produktu przed możliwym zepsuciem.

Słodzik spotkać można też w przemyśle chemicznym. Pochodna erytrolu jest bowiem składnikiem wielu tworzyw sztucznych.

Jak widać, erytrol jest propozycją uniwersalną o szerokim zastosowaniu. Warto jednak pamiętać, iż nie podlega on karmelizacji i procesowi fermentacji, a więc nie sprawdzi się w przygotowywaniu karmelu czy ciasta drożdżowego.

Jakie zalety ma zdrowy zamiennik cukru?

Wśród zalet erytrytolu należy wymienić:

• doskonały smak – który nie ingeruje w smak potrawy, jak to się dzieje w przypadku innych słodzików. Dodając go do jedzenia, nie odczujesz więc żadnego nieprzyjemnego posmaku. Erytrytol jest niekiedy łączony z aspartamem, ponieważ maskuje jego smak i potęguje stopień słodkości;
• brak ryzyka uzależnienia – w przeciwieństwie do białego cukru substancja ta nie uzależnia. Sięgając po słodycze z tym słodzikiem, nie musisz się martwić, że chęć na nie będzie nieustannie rosła. Co ważne, erytrol nie dostarcza organizmowi pustych kalorii, a więc sprawdza się także w diecie odchudzającej;
• szerokie zastosowanie – może on służyć do słodzenia potraw, napojów, domowych wypieków, a więc jest w stanie zastąpić cukier sacharozowy niemal wszędzie. Nie przygotujesz z nim jedynie ciasta drożdżowego i karmelu.

Do wad erytrolu zalicza się:

• wysoką cenę – jest on droższy od tradycyjnego białego cukru, tak samo, jak w przypadku wszystkich innych słodzików. Jego cena bywa nawet 7 razy większa od ceny sacharozy. Za 1 kg erytrytolu trzeba zapłacić od 15 do 40 zł;
• niską dostępność – erytrytol zakupić można przede wszystkim w sklepach ze zdrową żywnością. W przeciwieństwie do białego cukru nie jest on dostępny w każdym sklepie. Istnieje jednak możliwość wygodnego zakupu przez internet;
• wpływ na system głodu oraz sytości – zbyt duże spożycie erytrolu może doprowadzić to tego, iż praca tego systemu zostanie zaburzona, przez co organizm będzie miał trudności z odrzuceniem uczucia głodu, co może skutkować podjadaniem.

Skutki uboczne spożywania erytrolu

Erytrol jest w pełni bezpieczny dla zdrowia organizmu, gdyż nie podlega procesowi metabolizmu. Trzeba mieć jednak na uwadze, iż jego nadmierne spożycie (50 g w 1 posiłku) może doprowadzić do pewnych efektów ubocznych. Zalicza się do nich:

• nudności,
• ból brzucha,
• wzdęcia,
• gazy,
• biegunki (efekt przeczyszczający).

Jeżeli jednak zadbamy o prawidłowe spożycie tego słodzika, wówczas nie trzeba obawiać się wystąpienia niepożądanych reakcji. Najlepszym rozwiązaniem jest spożywanie go w kilku porcjach rozłożonych w ciągu dnia.

Erytrol – przeciwwskazania i dzienna zalecana dawka

Według specjalistów spożywanie substancji w ilości 0,5-1 g na każdy 1 kg masy ciała na dzień jest bezpiecznie i nie powoduje żadnych efektów ubocznych. Pewne badania wskazują też, iż dawkowanie erytrytolu może wynosić ok. 80 gramów, co jest dwukrotnie wyższą wartością w porównaniu do ksylitolu.

Co ważne, WHO nie ustaliło dokładnej dziennej normy spożycia tego słodzika, z uwagi na jego niemal zerową szkodliwość dla organizmu. Jest on jedną z niewielu substancji, co do których nie ma ściśle określonych przeciwwskazań w stosowaniu.

Erytrol jest polecany dzieciom, gdyż wpływa korzystnie na ich nawyki żywieniowe, zmniejsza ryzyko rozwoju próchnicy, chorób serca, jak i wspiera pracę naczyń krwionośnych. Mogą go też przyjmować kobiety w ciąży i karmiące piersią.

Jaki słodzik wybrać i gdzie go kupić?

Erytrol często jest importowany z Francji, Chin i Paragwaju. To nie kraj pochodzenia tej substancji jest jednak najważniejszy. Przed zakupem, zwróć uwagę zwłaszcza na to, czy dany produkt ma certyfikat jakości. Producent erytrolu powinien dysponować świadectwem przyznawanym produktom wolnym od środków modyfikowanych genetycznie, jak i spełniającym standardy ISO 22000. Warto więc wybierać zaufanych i wiarygodnych sprzedawców.