Czy picie kawy jest zdrowe? Poznaj jej właściwości
Czy kawa jest zdrowa? A może szkodzi? Szukając informacji o właściwościach zdrowotnych kawy, warto bazować na rzetelnych wynikach badań, a te mówią jasno: spożywana regularnie i w umiarkowanej ilości zdecydowanie służy kondycji fizycznej i umysłowej! Poznaj szczegóły.
Składniki odżywcze kawy
Kawa składa się z około tysiąca substancji, z których duża część wykazuje bardzo pozytywną aktywność i działanie na ludzki organizm. Najważniejszą z nich jest kofeina – to między innymi dzięki jej właściwościom czarny napój jest tak popularny na całym świecie. Czy dzięki niej kawa jest zdrowa, czy jednak szkodliwa?
Kofeina w kawie – ile należy jej spożywać?
Kofeina to najbardziej aktywny ze związków występujących w kawie. Jest ona łagodnym stymulantem – dostarcza energii, pobudza i poprawia koncentrację. Podwyższa również ciśnienie krwi, przez co w nadmiernych ilościach jej działanie może być niekorzystne, szczególnie dla osób cierpiących na choroby układu krążenia (na przykład na nadciśnienie).
Przeczytaj także: Czy kawa zbożowa pobudza? Poznaj odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania
Badania farmakologiczne pokazują, że optymalna dobowa dawka kofeiny dla zdrowej, dorosłej osoby wynosi około 200 mg. Taka ilość korzystnie wpływa na funkcjonowanie organizmu i układu nerwowego. Nie należy natomiast przekraczać ilości 400 mg na dobę. Szczególnie odnosi się to do osób z poważnymi schorzeniami, a także kobiet w ciąży.
Ile kofeiny ma kawa? Zawartość tej substancji w poszczególnych rodzajach i innych produktów przedstawia poniższa tabela.
| Produkt spożywczy | Średnia zawartość kofeiny | Zakres (mg) |
|---|---|---|
| Kawa czarna | 85 mg / 125 ml | 60-135 |
| Kawa rozpuszczalna | 65 mg / 125 ml | 35-105 |
| Espresso | 60 mg / 30 ml | 35-100 |
| Kawa bezkofeinowa | 3 mg / 125 ml | 1-5 |
| Herbata | 32 mg / 150 ml | 2-45 |
| Gorzka czekolada | 60 mg / 30 g | 20-120 |
| Mleczna czekolada | 6 mg / 30 g | 1-15 |
| Napoje energetyzujące | 80 mg / 330 ml | 70-120 |
| Soft drinki | 41 mg / 330 ml | 26-57 |
Źródło: M. Pelczyńska, P. Bogdański, Prozdrowotne właściwości kawy, „Via Medica” tom 3, nr 4, 2019, s. 312.
Kawa a zdrowie – korzyści z jej picia
Jeszcze do niedawna o małej czarnej mówiło się często w kontekście niebezpieczeństw związanych z jej nadużywaniem i rzekomej szkodliwości dla zdrowia. Czy kawa jest niezdrowa? Rzetelnie przeprowadzane badania wskazują na coś przeciwnego – pita z umiarem bardzo korzystnie wpływa na funkcjonowanie organizmu.
Współcześnie wiadomo już, że regularne picie umiarkowanych jej ilości zmniejsza ryzyko między innymi:
- Chorób układu krążenia
- Zaburzeń metabolicznych, w szczególności cukrzycy typu 2 i otyłości
- Chorób układu nerwowego (choroby Alzheimera i Parkinsona)
- Nowotworów
Wpływ na nadciśnienie i układ krążenia
Jeden ze stereotypów dotyczących spożywania kawy mówi, że całkowicie zrezygnować z niej powinny osoby dotknięte chorobami układu krążenia (układu sercowo-naczyniowego), na przykład te z nadciśnieniem. Jest jednak duże „ale” – sytuacja ta dotyczy najczęściej chorych, którzy na co dzień tego napoju nie spożywają, lecz piją go bardzo rzadko.
Regularnie picie tego napoju nie tylko nie ma większego wpływu na objawy chorób układu krążenia, ale również sprzyja im zapobieganiu. Twierdzi tak wielu specjalistów, zwracających uwagę na jej korzystne działanie. Część zawartych w nich substancji przyczynia się do sprawniejszego funkcjonowania naczyń krwionośnych i wzbogacania go niezbędnym dla organizmu tlenkiem azotu.
Cukrzyca i otyłość
Regularne picie kawy w umiarkowanych ilościach zalecane jest pacjentom chorującym na cukrzycę typu 2 i osobom narażonym na to groźne schorzenie. Składniki zawarte w napoju regulują bowiem poziom cukru i insuliny we krwi.
Te same zalecenia usłyszeć mogą również osoby posiadające predyspozycje do nadwagi i otyłości. Składniki zawarte w napoju pomagają bowiem w lepszym rozkładzie tkanki tłuszczowej i ograniczają wchłanianie kwasów tłuszczowych przez organizm.
Układ nerwowy
Wśród najczęściej wymienianych właściwości zdrowotnych kawy wskazuje się jej korzystny wpływ na układ nerwowy. W szczególności dotyczy to poprawy koncentracji i zdolności poznawczych. Coraz częściej zwraca się uwagę, że taki profil działania może okazać się cenny w ryzyku wystąpienia i hamowaniu tak zwanych chorób neurodegeneracyjnych, przede wszystkim choroby Alzheimera i Parkinsona. Istnieją naukowe dowody na to, że substancje zawarte w naparze przeciwdziałają postępowi objawów tych schorzeń (na przykład otępienia i zaburzeń nastroju) i mogą przyczyniać się do lepszego funkcjonowania chorych.
Nowotwory
Nowotwory to obecnie jedne z poważniejszych chorób cywilizacyjnych. Mimo że w ich leczeniu najważniejszą rolę odgrywają postępy medycyny i nowoczesne leki, to jednak również produkty pochodzenia naturalnego mogą hamować ich ryzyko wystąpienia oraz rozwój.
Jaki jest związek między kawą i przeciwdziałaniem nowotworów? Umiarkowane i regularne spożywanie napoju jest szczególnie pomocne szczególnie w przypadku raka jelita grubego. Przyczyną tego jest jej korzystny wpływ na perystaltykę jelit i procesy trawienne, co przyczynia się również do mniejszego ryzyka wystąpienia nowotworów w dolnym odcinku przewodu pokarmowego.
Jest ona również sprzymierzeńcem w przypadku raka piersi. Zawarte w niej składniki oddziałują korzystnie na hormony płciowe i zmniejszają szansę zachorowania na ten nowotwór.
Na co szkodzi kawa w nadmiernych ilościach? Co wypłukuje z organizmu?
Nawet najzdrowszy produkt spożywczy przyswajany w nadmiernych ilościach może prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych. Nie inaczej jest z kawą, która zawiera wysokie ilości kofeiny. Jej duży nadmiar w organizmie (dawka powyżej 400 mg na dobę) zwiększa ryzyko:
- Wzrostu ciśnienia tętniczego
- Nadpobudliwości, niepokoju, drażliwości
- Zmniejszenia ilości elektrolitów w organizmie (magnezu, potasu)
- Dolegliwości ze strony układu pokarmowego (ból brzucha, biegunka)
- Osteoporozy
- Uzależnienia od kofeiny
Jaka kawa jest najzdrowsza?
Zarówno dietetycy, jak i bariści są zgodni co do tego, że najzdrowsza kawa to ta filtrowana i przygotowana ze świeżo mielonych ziaren. Najlepszej jakości produkty można znaleźć w dobrych sklepach z żywnością ekologiczną (warto szukać artykułów z nazwami „kawa bio” lub „kawa organiczna”).
Przeczytaj także: Co to jest kawa bio? Czy warto zastąpić zwyczajną kawę tą organiczną?
Czy moja ulubiona kawa jest zdrowa?
Rozpuszczalna
Czy kawa rozpuszczalna jest zdrowa? Stanowi ona ekstrakt z naturalnej kawy, dlatego właściwości zdrowotne obu rodzajów są podobne – z tą różnicą, że rozpuszczalna zawiera mniejsze ilości kofeiny.
Bezkofeinowa
Istnieje także wersja bezkofeinowa. Jej smak jest zbliżony do tej naturalnej, jednak – jak sama nazwa wskazuje – znajdziesz w niej jedynie śladowe ilości kofeiny. Mimo tego stanowi alternatywę dla osób lubiących smak kawy, jednak niemogących jej pić, na przykład ze względu na stan zdrowia.
Kawa zbożowa
Kawę zbożową z tą naturalną łączy jedynie smak, a jej działanie na organizm jest zupełnie inny. Również ona posiada jednak wiele zdrowotnych walorów, a to wszystko dzięki bogatej zawartości fosforu, potasu, żelaza i cynku oraz witamin z grupy B.
