Suplementy diety – co musimy o nich wiedzieć

Suplementy diety są w Polsce coraz bardziej popularne. Stosują je zarówno osoby zdrowe, jak i chore. Co to znaczy suplement diety? Czy suplementy działają? Kiedy warto je brać? Sprawdź!

Zażywa je ponad 70% Polaków. Chętnie sięgamy po szeroko reklamowane tabletki na odchudzanie, wątrobę, pamięć i koncentrację czy stawy. Jednak nasza znajomość korzyści i pułapek związanych z ich zażywaniem jest ograniczona. Oto pigułka wiedzy na ten temat.

Suplement diety – co to jest

To skoncentrowane źródło witamin, składników mineralnych czy innych substancji. Wykazują efekt odżywczy lub inne działanie fizjologiczne. Mają za zadanie uzupełniać jadłospis i nie mogą być stosowane zamiast zróżnicowanej diety. Są środkami spożywczymi, a nie lekami. W związku z tym nie zapobiegają chorobom ani ich nie leczą.

Jaki suplement diety na co

Składniki tych środków mogą posiadać właściwości wzmacniające stan zdrowia. Na polskim rynku znajdują się produkty polecane przez producentów na poszczególne układy i narządy. Są to produkty:

• wspomagające pracę układu odpornościowego: stosuje się je profilaktycznie lub po chorobie. Najczęściej znajdują się w nich witaminy A, E i C, selen oraz flawonoidy;
• wspomagające odchudzanie: tabletki odchudzające to jedne z najpopularniejszych suplementów. Zazwyczaj zawierają ekstrakty z figowca, cynamonowca, cykorii, zielonej kawy, czerwonej i zielonej herbaty, L-karnitynę, chrom, chitosan, kwas hydroksycytrynowy czy linolowy;
• wzmacniające witalność i koncentrację: w tabletkach na pamięć, koncentrację i samopoczucie najczęściej wykorzystuje się cholinę, lecytynę, kofeinę, cynk, selen, magnez, żeń-szeń czy miłorząb japoński. Dzięki takim składnikom produkty tego typu mogą nas wspomóc w okresie wzmożonej pracy czy nauki;
• spowalniające procesy starzenia się organizmu: te suplementy na ogół zawierają witaminy, antyoksydanty, lecytynę, koenzym Q10 oraz polifenole, które chronią organizm przed wolnymi rodnikami;
• wpływające na układ sercowo-naczyniowy: powstają ze składników, takich jak sole mineralne, aminokwasy, witaminy A, E i C oraz części roślin;
• wspomagające pracę układu pokarmowego: znajdujące się w nich probiotyki, enzymy trawienne i niektóre rośliny sprawiają, że produkty te mogą być stosowane w przypadku niestrawności, wzdęć lub zaparć;
• wpływające na włosy, paznokcie i skórę: zawierają najczęściej witaminy A i B, biotynę, cystynę, cynk oraz krzem. W produktach tego typu wykorzystywany jest też skrzyp polny – źródło potasu, krzemu i flawonoidów;
• wspomagające prawidłowy proces widzenia: składniki suplementów na oczy (np. kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, cynk, miedź, selen, witamina A, luteina czy zeaksantyna) pomagają w ochronie wzroku przed wolnymi rodnikami i promieniowaniem UV;
• wpływające korzystnie na organizm w stanach zwiększonego wysiłku fizycznego: środki dla sportowców zawierają składniki dodające siły, witalności i energii, takie jak witaminy, aminokwasy, węglowodany i sole mineralne (np. glukoza, kreatyna, kreatynina czy kwas HMB);
• na potencję: tabletki na potencję bez recepty najczęściej zawierają korzeń żeń-szenia, korzeń maki, liść miłorzębu oraz ziele i owoc buzdyganka ziemnego, które pomagają zwiększyć libido, poprawiać kondycję psychiczną i obniżyć problemy z potencją.

Czy warto stosować suplementy diety

Wpływ suplementów diety na zdrowie cały czas jest przedmiotem naukowej dyskusji. Eksperci z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH (d. Instytut Żywności i Żywienia) są zdania, że zbilansowany i urozmaicony jadłospis dostarcza odpowiedniej ilości składników odżywczych. Dlatego zażywanie suplementów przez osoby zdrowe uznają za niezasadne (wyjątek stanowi witamina D).

Uzupełnianie jadłospisu uważają jednak za celowe u:

• osób z niedoborami witamin i składników mineralnych (dotyczy to m.in. stosujących diety odchudzające);
• wegetarian i wegan, u których mogą występować m.in. deficyty witaminy B12;
• seniorów;
• kobiet po menopauzie (w przypadku niedoborów wapnia i witaminy D);
• kobiet planujących ciążę i będących w ciąży (wśród witamin dla kobiet w ciąży istotny jest m.in. kwas foliowy, który zapobiega poważnym wadom wrodzonym, zwanym wadami cewy nerwowej).

Czy tabletki naprawdę działają

Badania wykazują, że wiele suplementów diety obecnych na polskim rynku nie zawiera deklarowanych ilości składników aktywnych. Ich zażywanie nie przynosi więc efektu. Dlatego powinniśmy sięgać po produkty ze sprawdzonych źródeł.

Warto również wiedzieć o innych zagrożeniach związanych z suplementacją. Zdarza się, że prowadzi ona do przekroczenia górnych bezpiecznych poziomów spożycia niektórych składników. Ponadto suplementy mogą wchodzić w negatywne interakcje z lekami, co obniża skuteczność i bezpieczeństwo farmakoterapii.

Zanim więc odwiedzimy sklep z suplementami warto się skonsultować z lekarzem i/lub dietetykiem.