Jak jeść czarnuszkę i dlaczego warto?

Na co pomaga czarny kmin? Jak jeść nasiona i stosować olej z czarnuszki? Sprawdź!

Czarnuszka siewna (Nigella sativa) to roślina wykorzystywana w kuchni i tradycyjnej medycynie wielu regionów świata. Zwana jest też czarnym kminem, kolendrą rzymską czy czarnuszką egipską. Jej zalety kulinarne i lecznicze znano już w starożytności. Działanie prozdrowotne czarnuszki wykorzystywali prekursorzy medycyny, m.in. Hipokrates. Czarny kmin był także popularny w dawnej Polsce. Uboga ludność używała go jako dodatku zastępującego drogie przyprawy ze Wschodu.

Szerokie zastosowanie czarnuszki

Dziś roślina ceniona jest zwłaszcza w Europie, Indiach oraz krajach arabskich. Mieszkańcy tych ostatnich uważają, że „leczy wszystko oprócz śmierci”. 

Nasiona czarnego kminu cieszą się uznaniem także z powodu walorów smakowych. Jak jeść czarnuszkę? Dodaje się ją – czasem w połączeniu z miodem – do chleba i przetworów warzywnych. Służy też do aromatyzowania win i wytwarzania olejku cukierniczego. 

Czarnuszka egipska wykorzystywana jest również w produkcji perfum i kosmetyków, np. kremów, szamponów czy oleju do pielęgnacji włosów. 

Działanie prozdrowotne

Czarny kmin to także nadzieja naukowców poszukujących nowych metod leczenia. Wiele właściwości zdrowotnych rośliny potwierdzono w badaniach. Inspiracją dla nich była nierzadko medycyna ludowa, w której czarnuszkę uważa się za środek na wszelkie dolegliwości – od chorób układu oddechowego do biegunki.

Czarnuszka – na co pomaga, kiedy jemy ją regularnie

Z najnowszych doniesień naukowych wiadomo, że kolendra rzymska ma właściwości:

• antyoksydacyjne (ochronne przed działaniem wolnych rodników), 
• przeciwzapalne, 
• przeciwdrobnoustrojowe,
• przeciwcukrzycowe,
• przeciwwrzodowe. 

Według opinii lekarzy czarny kmin chroni też nerki i wątrobę. Może być również pomocniczo stosowany na alergię dróg oddechowych. Ponadto stymuluje laktację. 

Istnieją też przypuszczenia, że roślina poprawia pamięć, zwiększa męską płodność oraz działa antydepresyjnie i przeciwnowotworowo. Warto zaznaczyć, że w trakcie badań nie obserwowano istotnych działań ubocznych.

Właściwości odżywcze

Naukowcy wykazali, że działanie lecznicze czarnuszki wynika przede wszystkim z zawartości tymochinonu. To jeden ze składników jej olejku eterycznego, który ma silne właściwości antyoksydacyjne. Zmiataczem wolnych rodników jest też karwakrol – kolejny składnik olejku lotnego. Uważa się, że w przyszłości oba związki mogą otrzymać status leków i znaleźć zastosowanie u chorych na raka. 

Ziarna są też m.in. źródłem witamin, składników mineralnych, wysokiej jakości białka oraz fitosteroli, które obniżają stężenie cholesterolu. 85% oleju tłustego stanowią cenne, nienasycone kwasy tłuszczowe. 

Czarnuszka – jak jeść

Nasiona czarnuszki mają gorzki, przechodzący w ostry, korzenny smak. Po roztarciu – uwalnia się z nich aromat zbliżony do zapachu gałki muszkatołowej. Zmielone ziarno jest dobrym zamiennikiem pieprzu. Taka przyprawa nie podrażnia błony śluzowej żołądka, dlatego mogą ją jeść także osoby z problemami gastrycznymi. W medycynie naturalnej zaleca się przyjmowanie 2-5 g zmielonych nasion 2 razy dziennie. 

Jak stosować całe nasiona

W kuchni sprawdzi się również całe ziarno czarnuszki. Można je wykorzystywać jako dodatek do twarożku, zup czy sałatek. Pasuje także do mięs, marynat i kiszonek. By zachowało cenne właściwości, należy je przechowywać w zamkniętym pojemniku, w chłodnym miejscu. Warto sięgać także po gotowe produkty z nasionami – chleb, bułki, ciasteczka owsiane z czarnuszką, humus czy pasztet wegański lub paprykarz. 

Właściwości oleju z czarnuszki

Olej z czarnuszki, nazywany złotem faraonów, smakuje gorzkawo i korzennie pachnie. Wartościowy jest ten zimnotłoczony. Na oleju czarnuszkowym nie należy smażyć. Lepiej wykorzystać go jako składnik potraw na zimno, np. sosów do sałatek czy jogurtowych dressingów. Olej należy przechowywać w ciemnej butelce, w chłodzie i bez dostępu do światła. Jest bardzo stabilny i może być stosowany przez dłuższy czas po otwarciu. W celach zdrowotnych zazwyczaj rekomenduje się spożywanie 0,5-1 g zimnotłoczonego oleju 2-3 razy dziennie.