Zapisz się do newslettera i odbierz do 15 zł rabatu na zakupy! < zobacz >
Darmowa dostawa od 50,00 zł

Napój sojowy — właściwości i wartości odżywcze roślinnego mleka sojowego

2022-05-26
Napój sojowy — właściwości i wartości odżywcze roślinnego mleka sojowego

Czym jest napój sojowy, jakie ma właściwości zdrowotne oraz zastosowanie w kuchni? Sprawdzamy!

Badania wskazują, że jest ono używane często przez osoby chcące zredukować masę ciała. Najczęściej wybierają je weganie i wegetarianie oraz osoby, które chorują na celiakię. Jego skład budzi jednak wiele kontrowersji, dlatego warto sprawdzić, jak powstaje oraz przekonać się, czy jest ono zdrowe.

Mleko sojowe – co to jest i jak powstaje?

Jego skład jest dość prosty, dlatego osoby chcące zdrowo się odżywiać wybierają właśnie ten napój zamiast tradycyjnego mleka. Napój sojowy powstaje z ziaren soi i jest to wodny ekstrakt, powstały również na podstawie nieodtłuszczonej mąki sojowej. W jego składzie znaleźć można mieszankę białek, tłuszczy i węglowodanów.

Tradycyjnie było ono produkowane w Chinach i innych regionach Azji. Azjaci sięgali po nie jako substytut, ponieważ ta nacja często cierpi na uczulenie na białka mleka krowiego oraz nietolerancję laktozy. Po pewnym czasie okazało się, że soja jest tania w uprawie, dlatego zaczęto tworzyć z niej również odpowiedniki mięsnych dań. Wcześniej niewiele osób wiedziało, jaki wpływ tego napoju na zdrowie. Było ono raczej niedoceniane, a dopiero w XX wieku zaczęto je produkować w Europie.

Skład produktu jest niezmienny od lat, podobnie jak technologia jego wykonania. Mowa tu oczywiście o naturalnym mleku sojowym, bez dodatków. W miarę upływu czasu wiele firm zaczęło dodawać do niego dodatki w postaci cukru, emulgatorów, a także substancji smakowych, dlatego nie wszystkie produkty tego typu są zdrowe.

Ma ono więc swoich przeciwników oraz fanów, którzy nie wyobrażają sobie np. owsianki lub kawy bez jego dodatku. Oczywiście przy odpowiednim żywieniu liczy się nie tylko włączanie teoretycznie zdrowych produktów, ale i zwracanie uwagę na ich jakość. Właściwości zdrowotne mleka sojowego są udowodnione naukowo, ale by móc z nich czerpać, należy spożywać odpowiedni jego rodzaj.

Ciekawostką jest to, że właśnie z mleka sojowego powstaje popularne tofu.

Rodzaje mleka sojowego – zdrowe zamienniki dla mleka

Właściwości tego wegańskiego przysmaku są uzależnione od jakości półproduktów użytych do jego produkcji. Wyróżniamy m.in.:

  • tradycyjny napój sojowy – jest to wodna ekstrakcja całych ziaren soi, tworzy się ją w proporcji 5:1 z wodą – 5 części wody i jedna część ziarna, ma 4% białka,
  • mleko „nabiałowe” – tworzy się je tak, by jak najbardziej przypominało mleko pochodzenia zwierzęcego, w tym celu mikstura jest robiony z większej ilości składników: ma m.in. aromaty, które nadają mu mleczny smak, a także tłuszcz, cukier i sól, ma 3,5% białka i jest tworzone w proporcji 7:1,
  • fermentowane przetwory, w tym jogurty,
  • mieszanki mleka sojowego w proszku,
  • rozcieńczony napój – jego właściwości są znacznie mniejsze niż tradycyjnego napoju, jest uzyskiwany w proporcji 20:1, a także zawiera substancje zapachowe, cukier, substancje słodzące i aromaty spożywcze.

Im więcej dodatków, w tym cukru i sztucznie dodanego tłuszczu, tym napój w smaku bardziej przypomina "prawdziwe" mleko. Ma to swoje zalety, ponieważ pozwala przyzwyczaić się do charakterystycznego aromatu. Wartości takiego napoju nie będą jednak takie same w porównaniu z naturalnym napojem sojowym. 

Z czego zrobione jest mleko sojowe?

Produkt w naturalny sposób powstaje poprzez długotrwałe moczenie soi przez 4 do 12 godzin. Czas moczenia jest zależny od temperatury wody. Gdy ziarna są już dobrze namoczone, można je zmielić z dodatkiem zimnej wody. Tak powstaje pulpa, która jest następnie gotowana. By oddzielić część płynną od stałej, mleko jest prasowane. Po oddzieleniu resztek ziaren od wody zawiesinę gotuje się i filtruje, by płyn był czysty. Przez długie gotowanie oraz mielenie napój z soi ma fasolowy smak, który nie wszystkim odpowiada.

W nowoczesnych fabrykach proces mielenia i gotowania został nieco przyspieszony. Ziarna rośliny są dodatkowo wybierane, a także obłuskiwane w celu zminimalizowania ilości bakterii, które się na nich mogą znajdować. Dzięki temu mleko jest znacznie smaczniejsze. Usuwane są również polisacharydy, co skraca znacznie późniejszą obróbkę cieplną. Białka się denaturują, a mikstura zyskuje brązowawy kolor. Po obłuskaniu ziaren są one blanszowane w roztworze wodorowęglanu sody w wysokiej temperaturze. Z kolei usunięcie oligosacharydów zmniejsza efekt wzdymający, przez co produkt jest bardziej lekkostrawny. Następnie ziarna są mielone i odwirowywane, by zyskały konsystencję emulsji. Mleko jest później filtrowane a następnie następuje jego dezodoryzacja – pozbawienie go nieprzyjemnego zapachu. Na końcu mleko homogenizuje się, by miało jednolitą konsystencję i utrwala się je metodą UHT.

Mleko sojowe – właściwości i wartości odżywcze 

Ze względu na jego prozdrowotne właściwości wiele osób wybiera właśnie je zamiast mleka tradycyjnego. Wartość energetyczna w 250 ml mleka sojowego niesłodzonego to jedynie 80 kcal. W krowim jest aż 146 kcal. Jego dosładzany odpowiednik ma podobną wartość energetyczną, dlatego osoby na diecie redukcyjnej powinny wybierać naturalny produkt, bez dodatku cukru. Cukry proste mogą wpływać na rozwój wielu chorób, dlatego należy się ich wystrzegać.

Napój sojowy zawiera od 6,2 do aż 30 mg izoflawonów (inaczej fitoestrogenów). Ma właściwości odżywcze, również dzięki zawartości białka – 7g na 100 g produktu.

Zawiera ono również:

  • 4 g tłuszczów
  • 501 IU witaminy A
  • 24,3 μg kwasu foliowego
  • 3 μg witaminy B12
  • 299 g wapnia i tyle samo potasu
  • 1,1 mg żelaza
  • 38,9 mg magnezu
  • 5,6 μg selenu
  • 0,5 mg tiaminy
  • 85,1 mg sodu 

Właściwości lecznicze napojów sojowych

Badania odnośnie do tego produktu spożywczego zostały opublikowane w czasopiśmie naukowym „Nutrients” i wskazują, że nie ma ono znaczącego wpływu na poprawę zdrowia. Soja może z kolei zmniejszyć poziom cholesterolu LDL o około 5% dzięki zawartości dobrych kwasów tłuszczowych. By osiągnąć taki długotrwały efekt, należałoby jeść około 25 g białka sojowego dziennie.

Stwierdzono również, że napoje z soi swoje właściwości prozdrowotne mają dopiero wtedy, gdy są spożywane od dziecka. Wtedy kształtuje się układ hormonalny i odpornościowy, dlatego wpływ soi ma największe znaczenie. Dorosłe kobiety, które jako dziewczynki jadły te strączki, są mniej narażone na zachorowanie na raka piersi. Co ważne, produkty sojowe niwelują negatywny wpływ bisfenolu A na płodność kobiet. Dodatkowo zmniejszają nasilenie uderzeń gorąca w okresie menopauzy. Soja nie ma wpływu na zdrowo funkcjonującą tarczycę.

Ten napój może być uzupełnieniem zdrowej diety, a także pomóc przy braku białka w diecie. Trzeba jednak pamiętać, że zawarta w soi witamina B12 nie będzie wchłaniała się tak samo, jak ta zawarta w mięsie. W wersji roślinnej diety należy więc dodatkowo ją suplementować.

Mleko sojowe – wady i zalety

Według naukowców napój ten ma tyle samo wad, co zalet, jednak zalety przeważają na kilkoma wadami. Produkty z soi swoje zalety zawdzięczają składowi bez laktozy, która u wielu osób powoduje wzdęcia i problemy z trawieniem.

Dodatkowo:

  • są zdrowszą alternatywą dla mleka krowiego,
  • są lżejsze,
  • to lekkie i łatwo przyswajalne źródło białka roślinnego,
  • nie mają w sobie tłuszczów nasyconych,
  • posiadają cenne aminokwasy,
  • mają w składzie witaminę A oraz potas, co jest przydatne dla osób aktywnych,
  • dostarczają cennej witaminy D, a także wapnia wzmacniającego kości.

Nie są to jednak produkty przeznaczone dla wszystkich. Powinny ich unikać osoby chore na niedoczynność tarczycy – zaleca się, by utrzymały czterogodzinną przerwę między zażyciem leków a wypiciem napoju sojowego. Jest to konieczne, ponieważ soja zaburza wchłanianie się syntetycznych hormonów tarczycy zawartych w lekach.

Soi nie powinni również nadużywać mężczyźni. Dzieje się tak, ponieważ ma ona właściwości, które pobudzają wytwarzanie się estrogenu. Nie mogą ich również spożywać osoby, które chorują na nowotwory estrogenozależne.

Jeśli chodzi o jego wady:

  • jest często dosładzany, co nie jest dobre dla osób, które chcą schudnąć,
  • ma charakterystyczny smak przypominający nieco fasolę,
  • często jest alergenem i nie każdy może go spożywać,
  • może pochodzić z ziaren, która jest modyfikowana genetycznie.

Jednak o ile nie jesteśmy uczuleni na soję, to nie ma wielu przeciwwskazań do spożywania mieszanki. 

Właściwości mleka sojowego i mleka krowiego

Wbrew pozorom napój z soi posiada również białko, podobnie jak produkty nabiałowe. Co więcej - znajduje się w nim aż 3 razy mniej węglowodanów, co może być wspaniałą wiadomością dla osób, które chcą zredukować swoją masę ciała. Nie ma w sobie również tłuszczu zwierzęcego, dlatego będzie idealne na wysoki cholesterol. Mleko sojowe nie zawiera również laktozy, dlatego jest odpowiednie dla alergików uczulonych na ten składnik.

Mleko tradycyjne posiada z kolei lepiej wchłaniane białko. Trzeba jednak pamiętać, że napoje roślinne mają z kolei znacznie więcej fosforu, który wspomaga wchłanianie się wapnia do kości. To dobra wiadomość dla osób, które zmagają się z osteoporozą. Istnieją na rynku również wegańskie zamienniki mleka, wzbogacane o witaminy z grupy B oraz witaminę D, która jest ważna w gospodarce hormonalnej oraz wzmacnia naszą odporność. Jeśli chodzi o mleko sojowe i zawartość białka to można porównać je np. z jogurtem naturalnym – ma około 4% białka, przy czym są również wzbogacane białkiem produkty, które mają znacznie więcej tego składnika. 

Wybierając: mleko a napój sojowy - lepiej jest więc wybrać to drugie, ponieważ ma on mniej kalorii, a co najważniejsze cukrów, które mogą utrudnić nam utrzymanie prawidłowej masy ciała. Dodatkowo mleko może powodować wzdęcia oraz problemy z trawieniem. Nowoczesna technologia wytwarzania wegańskiej alternatywy sprawia, że nie ma on właściwości wzdymających.

Mleko sojowe a zastosowanie w kuchni

Ten smaczny produkt z ziaren soi ma swoje zastosowanie w kuchni zarówno niskoglikemicznej, jak i wegańskiej i wegetariańskiej. Co ciekawe, jest wykorzystywane jako zamiennik śmietanki – można nim zabielać zupy kremy, a także sosy. Częściej jednak używane jest jako dodatek do kawy, a także podstawa do wykonania wegańskiej owsianki z owocami. Oczywiście smak tych potraw nie będzie taki sam, co może przeszkadzać niektórym osobom. By nieco zamaskować jego aromat, można do owsianki dodać miodu lub musu z owoców. Warto przetestować różne rodzaje tego napoju, a także stopniowo zwiększać jego proporcje, by przyzwyczaić się do jego smaku.

Dobrym pomysłem jest również rozwadnianie go lub dodawanie go do koktajli. Smak owoców i warzyw może nieco stłumić aromat soi i dzięki temu łatwiej będzie nam przyswoić miksturę.

Napój sojowy w proszku – opinie

Wiele osób kupuje również mleko sojowe w proszku. Czy jest zdrowe? Jak zawsze wiele zależy od składu produktu. Niezależnie od tego, czy to mleko w płynie czy mleko w proszku, warto zajrzeć na etykietę. Mogą znajdować się na niej niechciane dodatki w postaci cukru, aromatów i emulgatorów. Czasem również jest ono wzbogacane w witaminy, podobnie jak mleko w kartoniku. Ma ono tę zaletę, że można je dłużej przechowywać.

Opinie na temat napojów sojowych w proszku są podzielone. Z jednej strony konsumenci doceniają jego trwałość, a także dobry skład. Z drugiej strony mleko to jest trudniejsze do spożycia. Potrzeba naczynia do jego rozpuszczenia oraz ciepłej, przegotowanej wody w odpowiednich proporcjach. Może być ono więc niewygodne w podróży oraz miejscach, gdzie nie mamy możliwość rozrobienia go z wodą. Jest ono z kolei idealne do zrobienia własnej mieszanki owsiankowej instant. Wystarczy wymieszać je z płatkami owsianymi błyskawicznymi oraz suszonymi owocami, a następnie zalać wszystko gorącą wodą. 

Podobnie jak w przypadku tradycyjnego mleka w proszku, również mleko roślinne jest zdrowsze, kiedy sprzedawane jest w kartoniku. Jest mniej przetworzone oraz ma mniej zbędnych dodatków i wzmacniaczy smaku. Często do niego dodawany jest cukier. Konsumenci chwalą sobie jego dosładzaną wersję, ponieważ jest smaczniejsza, ale niekoniecznie dobra dla organizmu. 

Właściwości mleka sojowego a dieta

Napój sojowy często wypiera mleko. Dzieje się tak, ponieważ stało się ono bardzo popularne, podobnie jak dieta bezmięsna. Powstają nawet działy w sklepach, które sprzedają wyłącznie wytwory sojowe. Jest też sprzedawane w kawiarniach wegańskich i na jego podstawie wykonuje się sojową latte lub cappuccino, które są bardzo smaczne.

Są też znacznie lżejsze i mniej kaloryczne. Dodatkowo dają nam poczucie zdrowego odżywiania, co poprawia nam nastrój, ale też motywuje do innych zmian żywieniowych w życiu. Na podstawie soi powstają nawet puddingi oraz jogurty owocowe, które podawane są również dzieciom.

Spożywanie soi nie wpływa negatywnie na organizm, a może nawet wzbogacić naszą dietę o ważne składniki mineralne. Warto jednak wypróbować taki produkt, który będzie miał czysty skład, a także nie będzie dosładzany. Można takowe znaleźć m.in. w sklepach ekologicznych ze zdrową żywnością. Przed zakupem należy zobaczyć, czy na opakowaniu są podane dane odnośnie do wartości odżywczych oraz składu. Napoje z wysoką zawartością soi są najdroższe, ale jednocześnie najlepsze dla organizmu. Można również zamawiać je u sprawdzonych producentów, którzy dbają o jak najczystszy skład produktu, a także nie dodają cukru ani wzmacniaczy smaku.

Pokaż więcej wpisów z Maj 2022

Polecane

pixel