Co to jest karob? Mączka chleba świętojańskiego jako zamiennik kakao o ciekawych właściwościach

Karob historycznie pochodził z Bliskiego Wschodu. Jest to substancja pozyskiwana ze strąków drzewa o tej samej nazwie. Drzewo sięga czasów biblijnych, kiedy to jego owoce służyły jako wartościowe pożywienie dla zwierząt. Karob występuje obecnie w środowisku naturalnym w regionie Morza Śródziemnego m.in. w Chorwacji, Portugali czy Grecji.

Co to jest karob?

Jest to wiecznie zielone drzewo należące do rodziny motylkowatych – Ceratonia oreothauma. Wytwarza charakterystyczne strąki z jadalnym miękkim miąższem i nasionami. Drzewa karobowe są również nazywane „św. Jana” i rosną w krajach o ciepłym klimacie. Karob ma inne nazwy, takie jak: chlebek świętojański i szarańczyn. Można go znaleźć na półkach sklepów ze zdrową żywnością. Jest w postaci proszku, wygląda i smakuje podobnie do kakao. 

Szarańczyn strąkowy służy w przemyśle spożywczym do pozyskiwania zagęszczaczy (guma galaktomannozowa, guma karobowa, symbol E410, zwana mączką chleba świętojańskiego). Stosowany jest jako emulgator, stabilizator i substancja żelująca (która ma za zadanie właśnie zagęszczać produkty). Jest również używany w przemyśle kosmetycznym oraz do produkcji papierosów i papieru.

Karob a kakao – jakie są różnice? Zamiennik idealny

Mąka chleba świętojańskiego jest często uważana za substytut kakao, jako alternatywa dla alergików i dzieci. Oprócz właściwości karob i kakao odróżnia jeszcze smak. Po pierwsze, czyste kakao jest gorzkie, a karob, który zawiera w swoim składzie prawie połowę węglowodanów, jest naturalnie słodki. Ponadto posiada wyczuwalny wyrazisty smak, o lekko karmelowym odcieniu, który nadaje ciekawy smak różnym deserom. 

Szarańczyn jest używany jako substytut kakao ze względu na niską zawartość tłuszczu. Producenci chętnie wykorzystują go do obniżania zawartości kwasów tłuszczowych w półproduktach i gotowych produktach.

Warto wspomnieć, że naturalnie występujące cukry, takie jak te z chleba świętojańskiego, działają na nasz organizm znacznie lepiej niż tzw. cukry dodane, a dodatkowo można jeść ich więcej bez uszczerbku na zdrowiu.

Karob – właściwości zdrowotne i zastosowanie

Węglowodany są podstawowym składnikiem mąki chleba świętojańskiego. Ich zawartość w produkcie wynosi około 50%, z czego głównym cukrem jest sacharoza. Produkt ten zawiera dużo błonnika pokarmowego – około 40%, oraz substancji bioaktywnych (głównie polifenole), a także białko: około 5%. 

Dodatkowo chleb świętojański jest dobrym źródłem witaminy E i niektórych witamin z grupy B - B2, B3 i B6, a także minerałów: 

• wapń, 
• magnez, 
• potas, 
• żelazo, 
• cynk, 
• mangan, 
• miedź, 
• selen,
• fosfor. 

Roślina zawiera również kwas galusowy. To organiczny związek chemiczny, który wykazuje ciekawe właściwości: działa przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo oraz przeciwzapalnie. Przyspiesza gojenie się ran i może łagodzić objawy choroby wrzodowej żołądka. Ile kalorii ma karob? W 100 gramach produktu znajdziemy około 222 kcal.

Działanie antyoksydacyjne

Liczne polifenole występujące w owocach karobu mają silne działanie przeciwutleniające. Potwierdziły to badania, w których ekstrakt ze strąków zwiększał stężenie dysmutazy ponadtlenkowej, zmniejsza peroksydację lipidów, a nawet ograniczał niekorzystne zmiany spowodowane spożyciem alkoholu. W badaniu analizującym potencjalne korzyści wzbogacania makaronu mąką chleba świętojańskiego wyniki wykazały, że dodanie 1-5% tego składnika podwoiło zawartość fenoli i 18-krotnie zwiększyło właściwości przeciwutleniające.

Regulacja układu trawiennego 

Masz problemy z nawracającymi biegunkami i infekcjami przewodu pokarmowego? Karob to produkt, który powinien znaleźć się w diecie osób borykających się z problemami trawiennymi. Ten składnik jest bogaty w błonnik, który wspomaga perystaltykę jelit i pomaga je regulować. Zawarta w ziarnach chleba świętojańskiego pektyna pomaga łagodzić stany zapalne w przewodzie pokarmowym. Z kolei garbniki są nieocenione w walce z nawracającym refluksem i bakteriami. Wprowadzając go do swojej kuchni, zapomnimy o wzdęciach i innych problemach.

Karob w walce z cholesterolem

Dwie łyżki chleba świętojańskiego mogą zawierać do 5 gramów błonnika, co może stanowić 20 procent zalecanego dziennego spożycia. Błonnik pokarmowy zapobiega zaparciom, poprawia metabolizm i trawienie, pomaga kontrolować poziom cukru we krwi, obniża poziom złego cholesterolu i ważna informacja dla osób na diecie, karob sprawia, że czujesz się pełny. Zawarte w błonniku polifenole odpowiadają za obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego oraz LDL, czyli złego cholesterolu.

Sposób na astmę i kaszel

Aktywne składniki mączki chleba świętojańskiego pomagają w leczeniu astmy i innych alergicznych problemów zdrowotnych. Posiada właściwości wykrztuśne, dzięki czemu korzystnie wpływa na zmniejszenie uciążliwego kaszlu. Przyda się w diecie osób uzależnionych od tytoniu, zmęczonych tzw. kaszlem palacza. Nie zawiera alergenów, co jest świetną wiadomością dla osób wrażliwych na kakao.

Karob dla alergików

Mączka chleba świętojańskiego jest produktem bezglutenowym, a także nie uczula – jest więc dobrym rozwiązaniem dla osób z nietolerancjami pokarmowymi i alergiami. W przeciwieństwie do kakao nie zawiera szczawianów ani teobrominy, które mogą uwrażliwiać niektóre osoby, ale ma delikatny posmak kakao. Dlatego osoby z chorobami nerek i alergiami na kakao mogą używać mąki i innych produktów chleba świętojańskiego jako dobrej alternatywy dla kakao.

Czy karob jest odpowiedni dla dzieci i kobiet w ciąży?

Karob to substancja pochodzenia roślinnego. Jest bezpieczny dla dzieci oraz kobiet w ciąży i karmiących piersią. Nie ma ograniczeń co do liczby ziaren chleba świętojańskiego, które możesz zjeść dziennie. Jednak, jak zawsze, warto z umiarem, ponieważ nadmierne spożycie jego błonnika może prowadzić do gazów i innych problemów w układzie pokarmowym. Należy również unikać jednoczesnego przyjmowania leków lub suplementów diety, ponieważ chleb świętojański może zmniejszać ich wchłanianie. Przy ich przyjmowaniu warto zachować co najmniej 2-godzinne odstępy. 

Czy mączka chleba świętojańskiego jest odpowiednia dla osób na diecie i z cukrzycą?

Chociaż karob jest bogaty w węglowodany, ma niski indeks glikemiczny 40. Oznacza to, że osoby z cukrzycą mogą również jeść słodki dodatek. Pokarmy o IG = 40 nie powodują gwałtownego wzrostu poziomu insuliny we krwi. Słodkie wypieki z proszkiem karobowym to szczególnie dobra wiadomość dla diabetyków.

Zmniejszenie poposiłkowego poziomu glukozy we krwi u osób z cukrzycą typu 2 jest jednym z najważniejszych celów, a hamowanie enzymów alfa-glukozydazy i alfa-amylazy powinno pomóc. Ekstrakty z liści i owoców drzewa wykazują ten efekt. Ponadto uważa się, że flawonoidy i galicyny pomagają w leczeniu cukrzycy. Doniesiono również, że związki zawarte w niedojrzałych strąkach roślin hamują wchłanianie glukozy z przewodu pokarmowego, przy obniżeniu poziomu cukru we krwi i poprawie innych parametrów biochemicznych obserwowanych u szczurów.

Karob ma pozytywny wpływ na pracę przewodu pokarmowego. Obecna w nim duża ilość błonnika reguluje wypróżnienia i zapobiega zaparciom czy biegunkom. Substancja posiada zdolność wiązania tłuszczu, co pozytywnie wpływa na proces odchudzania, ale także zmniejsza ryzyko zachorowania na raka przewodu pokarmowego.

Karob – przepisy kulinarne i zastosowanie w kuchni

Naturalnie słodki proszek owocu z drzewa świętojańskiego z powodzeniem można dodać do każdego koktajlu lub innego napoju. Dzięki cennym składnikom z powodzeniem może być stosowany jako zamiennik kakao i czekolady. To świetne rozwiązanie dla każdego, kto zmaga się z alergiami pokarmowymi. Warto zauważyć, że ziarna chleba świętojańskiego są bogate w potas i magnez. Mączka chleba świętojańskiego jest również substytutem kawy. Nie zawira kofeiny. Jak wspomniano, występuje również w postaci melasy, gęstego syropu podobnego do miodu, z karmelowym posmakiem. Bez wahania może być stosowany jako zamiennik cukru, np. do słodzenia herbaty lub kawy. 

Ze względu na swoją naturalną słodycz, chleb świętojański może być z powodzeniem stosowany do pieczenia, dzięki czemu można dodać mniej innych słodzików. Ciasta i ciasteczka, na których zostanie umieszczony, będą miały również lepszą konsystencję i ciemniejszy kolor. Karob z pewnością ma wiele zalet.Wprowadzając go do naszych kuchni mamy okazję lepiej zadbać o nasze zdrowie, a także urozmaicić dotychczas stosowane receptury, dodając nowe rzeczy do codziennego menu, co zawsze ma na nas korzystny wpływ.

Krakersy z karobu

Karob może być używany do przepisów na słodkie lub słone potrawy i napoje. Jednak wytrawne przepisy są bardzo rzadkie, dlatego warto skorzystać z naszego przepisu na karobowe krakersy, które są nie tylko bogate w cenne składniki, ale także rozwiązują problem nagłego głodu. Świetnie mogą sprawdzić się jako zamiennik niezdrowych frytek oraz jako dodatek do szkolnych śniadań. 

Składniki: 

• 60 g płatków owsianych,
• 60 g siemienia lnianego,
• 40 g płatków jaglanych,
• 50 g mąki kokosowej
• 2 łyżki karobu,
• 1 łyżka oleju kokosowego,
• 100ml wody,
• szczypta soli,
• szczypta chilli.

Sposób przygotowania:

1. Wszystkie suche produkty wkładamy do blendera i mielimy na mąkę. 
2. Do zmielonej masy dolewamy wody oraz rozpuszczonego oleju kokosowego. 
3. Ugniatamy ciasto i wałkujemy, następnie wykrawamy trójkąty lub kółka. 
4. Piekarnik nastawiamy na 180 stopni. 
5. Krakersy rozkładamy na blasze i pieczemy przez 18 minut.

Karobowy napój na katar

Jesień i zima to sezon gryp i przeziębień, warto w tym czasie wspomagać się naturalnymi składnikami. Na sezonowy katar warto przygotować ciepły napój na bazie karobu i mleka. Jego przygotowanie jest niezwykle proste, a smak zadowoli nawet największego smakosza.

Składniki: 

• 200 ml mleka roślinnego, 
• 2 łyżeczki karobu w proszku, 
• szczypta cynamonu.

Sposób przygotowania:

1. Wlej mleko do garnka. Dodaj sproszkowany chlebek świętojański i wymieszaj, jeśli pojawią się grudki, dokładnie je rozmieszaj.
2. Lekko podgrzej, dodaj cynamon i wymieszaj.
3. Wlej do szklanki i pij na gorąco.