Co jeść przy niedoborze żelaza? Dieta na anemię

O tym, jak bardzo ważne jest prawidłowe odżywianie się, cały czas przypominają media. W końcu prawidłowa dieta zapobiega wielu chorobom oraz jest przydatna w leczeniu różnych schorzeń. Należy pamiętać, że dla naszego zdrowia groźne są niedobory żelaza, zwane anemią (niedokrwistością). Jest to stan chorobowy, w którym liczba erytrocytów (czerwonych krwinek) lub stężenie zawartej w nich hemoglobiny są niewystarczające do tego, by krew mogła prawidłowo transportować tlen. Istnieje wiele rodzajów anemii. Najczęściej wykrywane są u nas niedokrwistości związane z niedoborem żelaza.

Co warto wiedzieć o niedokrwistości?

Niedokrwistość częściej pojawia się u kobiet niż u mężczyzn. Jest to związane z utratą krwi przez kobiety w czasie menstruacji, większym ryzykiem anemii w ciąży i podczas karmienia piersią, a także mniejszymi od mężczyzn zapasami żelaza w organizmie. Stan ten rozwija się w wyniku pewnych zaburzeń dotyczących krwi, do których należą: zbyt niski poziom hemoglobiny, obniżony hematokryt (liczba czerwonych krwinek w stosunku do pozostałych składników krwi) oraz niski poziom erytrocytów (zmniejszona liczba czerwonych krwinek). W wyniku choroby dochodzi do ograniczonej zdolności krwi do transportu tlenu, czego efektem jest niedostateczne utlenowanie tkanek oraz narządów organizmu. Anemia może być groźna dla pacjenta i dlatego wymaga konsultacji z lekarzem. W zależności od nasilenia choroby rozróżnia się cztery rodzaje anemii:

• łagodna stężenie hemoglobiny oscyluje na poziomie pomiędzy 10 a 12 g/dl u kobiet oraz 10 a 13,5 g/dl u mężczyzn;
• umiarkowana stężenie hemoglobiny wynosi od 8-9,9 g/dl;
• ciężka– stężenie hemoglobiny jest na poziomie od 6,5-7,9 g/dl;
• zagrażająca życiu stężenie hemoglobiny jest mniejsze niż 6,5 g/dl.

Kilka słów o niedoborze żelaza

Anemię mogą wywoływać różne czynniki. Najbardziej znany społecznie jest niedobór żelaza w codziennej diecie. Jest on charakterystyczny dla kobiet, które tracą go w czasie menstruacji, nie dostarczając jednocześnie dostatecznej ilości tego składnika wraz z pożywieniem. Kolejną przyczyną anemii może być ostra lub przewlekła utrata krwi powstała w wyniku urazu, obfitych miesiączek, czy krwawienia z przewodu pokarmowego. Anemia towarzyszy również chorobom przewlekłym np.: marskości wątroby, celiakii , przewlekłej choroby nerek, chorób nowotworowych szpiku, przewlekłych chorób zapalnych (reumatoidalne zapalenie stawów lub układowy toczeń rumieniowaty. Anemia jest pochodną niedoboru witaminy B12 oraz kwasu foliowego (niedokrwistość megaloblastyczna), czego efektem jest powstanie nienaturalnie dużych erytrocytów. Mało kto wie, że przyczyną niedokrwistości może być także upośledzenie pracy szpiku kostnego – może być chorobą nabytą lub wrodzoną. Zwykle wiąże się z chemioterapią, radioterapii.

Kto jest w szczególności narażony na anemię?

Ryzyko pojawienia anemii wzrasta u kobiet w wieku rozrodczym, a także u kobiet spodziewających się dziecka i karmiących piersią. Do innych grup ryzyka zalicza się osoby starsze, oraz dotknięte chorobami przewlekłymi. Ryzyko anemii wzrasta u wcześniaków i dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym, które jak wiadomo, nie dorasta do pięt mleku matki. Niedokrwistość może dotykać ludzi niejedzących mięsa, którzy nie spożywają produktów bogatych w żelazo oraz witamin z grupy B. Grupa ta powinna, więc w szczególności zadbać o suplementację żelaza oraz witamin z grupy B lub jeść warzywa i produkty zawierające żelazo.

Niedokrwistość u dziecka

Najczęstszym rodzajem anemii u dzieci jest niedokrwistość spowodowana niedoborem żelaza. Dotyka najmłodszych zwłaszcza w okresie intensywnego wzrostu, czyli przede wszystkim w okresie pierwszych dwóch lat życia malucha między 6 a 24 miesiącem życia oraz w okresie dojrzewania. W zapobieganiu niedokrwistości sporą rolę odgrywa karmienie piersią. Podawanie dziecko mleka modyfikowanego, zwłaszcza bez dodatku żelaza, przyczynia się do powstania anemii. Dlatego nie należy przerywać karmienia piersią przed 6 miesiącem życia, bez względu na przyczynę. WHO od lat podaje wytyczne, że karmienie piersią jest najlepszym i najzdrowszym sposobem żywienia niemowląt do 6 miesiąca życia i należy je utrzymać przynajmniej dwa razy dziennie, nawet w drugim roku życia. Wszelkie porady mówiące, że mleko modyfikowane, może zastąpić mleko matki, są nieetyczne i nieuzasadnione naukowo. Po 6 miesiącu życia należy rozszerzać dietę dziecka. Anemia jest często diagnozowana u dzieci z konfliktem serologicznym.

 Niedokrwistość może pojawić się wcześniej, jeśli zapasy żelaza w chwili urodzenia były mniejsze ( dotyczy to przede wszystkim wcześniactwa i dzieci z niską wagą urodzeniową oraz noworodków z ciąż mnogich) oraz w sytuacji, kiedy matka w okresie ciąży cierpiała z powodu niedokrwistości. Warto również pamiętać o tak zwanej anemii fizjologicznej, która dotyka dzieci między 3. a 6. miesiącem życia i mija samoistnie. Mniej więcej w tym czasie organizmowi dziecka “kończą się” zapasy żelaza, które otrzymało od matki. Jego ciało musi więc przestawić się na wchłanianie tego pierwiastka z pokarmów – w tym okresie życia, jest to mleko matki. Nie należy odchudzać dziecka, jeżeli nie ma do tego wskazań medycznych, gdyż duża utrata wagi u dziecka skutkuje anemią. 

Na niedobory żelaza narażone są także dzieci unikające jedzenia mięsa, roślin strączkowych, ryb i jaj. W przypadku tych dzieci z grup ryzyka, lekarz decyduje o podawaniu żelaza profilaktycznie od trzeciego miesiąca życia do końca pierwszego roku życia. Uwaga, niemowlęciu nie wolno podawać leków bez konsultacji lekarza -pediatry. Żadne reklamowane suplementy diety z dodatkami żelaza dostępne bez recepty, nie wchodzą w grę. Pediatra dobiera żelazo i dawką do potrzeb malutkiego pacjenta.

Objawy niedoboru żelaza u dzieci

Objawy anemii u małych dzieci nie są jednorodne. Wszystko zależy od tego, jak duży jest niedobór żelaza. W przypadku małego niedoboru zwykle nie widać żadnych objawów. Dopiero większe niedobory powodują osłabienie, jak również apatię, senność i rozdrażnienie. Dzieci mogą szybko się męczyć, mogą skarżyć się na bóle głowy oraz uczucie kołatania serca. Skóra dzieci staje się blada, podobnie jak śluzówki jamy ustnej i spojówki. W czasie badania lekarskiego nad sercem lekarz często wysłuchuje szmeru skurczów. Kolejnym objawem są kruche i łamliwe paznokcie, wypadanie włosów, bladość i szorstkość skóry. W kącikach ust mogą pojawić się zajady. Często u takich dzieci obserwuje się zahamowanie przyrostu masy ciała i wzrostu oraz zdecydowanie większą zdolność do nawracających zakażeń.

Do bardzo groźnych objawów anemii zalicza się brak apetytu oraz obecność krwi w moczu lub kale. 

Jak widać, pewne symptomy anemii u najmłodszych są widoczne tak zwanym „gołym okiem” – jest wiele niepokojących zmian, które powinny skłonić rodziców do wizyty u pediatry z dzieckiem i wykonania dokładnej diagnostyki. 

Długofalowe skutki anemii u dzieci

Terminy „anemia” i „niedokrwistość” stosuje się wymiennie, ponieważ ich podstawową przyczyną jest niedobór czerwonych krwinek w organizmie dziecka. Najczęściej jest to efekt braku żelaza, które jest składnikiem hemoglobiny – czerwonego barwnika krwi. Niedobór żelaza obniża zdolność układu krwionośnego do transportowania tlenu do komórek. Niski poziom żelaza u dzieci jest bardzo niekorzystny dla funkcjonowania całego ciała. Warto pamiętać, że niedobory żelaza u najmłodszych mogą mieć bardzo poważne skutki, np.: powodować opóźnienia w rozwoju fizycznego i umysłowego dziecka. Żelazo pomaga w dostarczaniu tlenu do komórek, odgrywa znaczącą rolę w rozwoju mózgu. Niedobór żelaza u małych dzieci może powodować obniżoną odporność. Częstym objawem niedoborów żelaza są problemy z koncentracją (a więc nauką) w wieku szkolnym. Badania pokazały, że niedobór żelaza często występuje u dzieci z ADHD oraz chorobami ze spektrum autyzmu. Kiedy zostaje postawiona diagnoza o anemii, powstaje pytanie – co jeść przy niedoborach żelaza?

Źródła żelaza w diecie

Z dostarczeniem odpowiedniej ilości żelaza do organizmu dziecka wiążą się dwa problemy: po pierwsze: jak zbilansować dietę czyli jakie produkty są bogate w żelazo i po drugie kwestia wchłanialności żelaza.

Produktami bogatymi w żelazo jest: wątróbka, czerwone mięso, żółtko, rośliny strączkowe (soczewica, fasola i ciecierzyca, groch, bób), zboża takie jak: amarantus, płatki owsiane, gryka, chleb żytni, otręby pszenne, kasza jaglana, brązowy ryż, ale również nasiona dyni i słonecznika, sezam niełuskany, tahini, ziemniaki ze skórką.

Aby uzupełnić żelazo u dziecka powinno się włączyć do jego diety warzywa bogate w ten pierwiastek, np.: boćwina, bób, buraki, pietruszka, szczaw, szpinak, groszek zielony. Żelazo znajdziemy także w następujących owocach: porzeczki, poziomki, maliny, awokado. Warto wiedzieć, że kasza jaglana ma sześć razy więcej żelaza (4,8 mg/100 g) niż ryż biały czy kasza manna i trzy razy więcej, niż kasza jęczmienna. Powszechnie uznaje się, że dobrym źródłem żelaza jest szpinak, jednak przyswajalność żelaza z liści szpinaku oscyluje na poziomie zaledwie 1 procent. Dieta przy anemii powinna być dobierana przez dietetyka po wykonaniu wszystkich niezbędnych badań i uwzględnieniu dziennego zapotrzebowania kalorycznego oraz gustu kulinarnego osoby, u której wykryto anemię.

Utrudnione wchłanianie żelaza

Niestety żelazo pochodzące z roślin (niehemowe) może wchłaniać się nawet kilkanaście razy słabiej niż żelazo hemowe pochodzące z mięsa i ryb. Jest to spory problem w dietach bezmięsnych. Aby ułatwić wchłanianie żelaza, należy zawsze podawać produkty bogate w żelazo razem z produktami bogatymi w witaminę C, takimi jak: surowa natka pietruszki, owoce i warzywa (najlepiej surowe lub krótko gotowane).

Wchłanianie żelaza będzie utrudnione, jeśli posiłki popijamy herbatą również zieloną, białą czy ziołową! Kawa zbożowa może ograniczać wchłanianie żelaza. Złotą zasadą poprawiającą wchłanialność żelaza, jest zakaz popijania produktów bogatych w żelazo mlekiem. Nie wolno ich też łączyć z produktami nabiałowymi, bo wapń z mleka i nabiału również może utrudniać wchłanianie żelaza. Na potwierdzenie tej hipotezy potrzebne są jeszcze dodatkowe badania, nie mniej warto zwrócić uwagę na ten problem, aby czytelnicy mieli świadomość, że łączenie nabiału i produktów o dużej zawartości żelaza, może nie być korzystne dla zdrowia.

Jak uzupełnić żelazo w diecie dziecka

Warto łączyć w jednym posiłku produkty bogate w żelazo z witaminą C i folianami (np. omlet z brokułami i pomidorkami, sok porzeczkowy) oraz unikać popijania posiłków herbatą. Rodzice powinni wiedzieć, że podawanie dziecku słodyczy ma sporo przeciwwskazań. Cukier przecież upośledza wchłanianie żelaza – nadmierna ilość glukozy, fruktozy i sacharozy (batony, słodkie napoje, płatki do mleka) powoduje problemy z wchłanianiem żelaza i cynku, a dodatkowo zwiększa ryzyko otyłości. O wiele lepiej jest podawać pociechom zdrowe przekąski – desery owocowe, batony domowej produkcji z suszonymi owocami (1 mg żelaza znajduje się w trzech morelach suszonych, dwóch figach, dziesięciu daktylach). Dzieci nie powinno spożywać produktów wysoko przetworzonych, np.: słodkich płatki do mleka. O wiele wartościowsza jest owsianka (zawartość żelaza w płatkach kukurydzianych to 0,8 mg/100 g, a w płatkach owsianych 3,9 mg/100 g). Niewielki dodatek otrębów może znacznie wzbogacić dietę w żelazo, gdyż w 100 g produktu jest aż 14,9 mg tego pierwiastka. Owsianka może być przygotowane na bazie mleka/napojów roślinnych. Warto do niej dodać również owoce i orzechy (1 mg żelaza dostarczy 1,5 łyżki pistacji, sześć orzechów włoskich, dwie łyżki migdałów lub jedna łyżka pestek dyni).

Co jeść, aby niedobór żelaza u dzieci stał się przeszłością?

Na śniadanie można podać kaszę jaglaną na mleku (może być odzwierzęce lub roślinne), morele suszone, tarte jabłko, cynamon. Na obiad pierogi z czerwoną soczewicą i ricottą, brokuły gotowane, pulpety, buraczki gotowane, ziemniaki z koperkiem. Na kolację dziecko może zjeść grahamkę z masłem, jajko gotowane, pomidor, sałata. W międzyczasie można poczęstować małego człowieka hummusem z ogórkiem lub surową marchewką. Produkty bogate w żelazo dla dzieci to także: suszone morele i rodzynki, orzechy arachidowe, laskowe, nerkowca, pistacjowe, migdały. Takie produkty na pewno będą dla malucha bardzo przyjemne. Najmłodsi zazwyczaj uwielbiają wszelkiego rodzaju orzechy i suszone owoce.

Ważne jest, aby dania wyglądały, bo wtedy pociecha mniej marudzi przy jedzeniu i jest dużo większa szansa, że dzięki dobrze zbilansowanej diecie, anemię uda się pokonać. 

Niedobór żelaza w ciąży

Przyszłe mamy dość często mają problem z niedoborem żelaza w ciąży. Zapotrzebowanie na żelazo w okresie ciąży wzrasta z racji potrzeb rosnącego dziecka, łożyska i błon płodowych oraz zwiększenia się objętości mięśnia macicy. Poza tym organizm kobiety przygotowuje się na okołoporodową utratę krwi. Jego niedobór prowadzi do niedokrwistości mikrocytarnej, której skutkami są między innymi poronienie, poród przedwczesny czy IUGR- wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu. Dlatego Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników rekomenduje suplementację żelaza przez przyszłe mamy.

Żelazo w ciąży najlepiej jest zażywać na czczo lub w przerwie między posiłkami, ponieważ wtedy wchłania się ono najlepiej. Jeśli zaś u ciężarnej pojawiają się objawy z przewodu pokarmowego, można przyjmować żelazo wraz z posiłkiem, ale wtedy jego wchłanianie jest odrobinę gorsze. Zgodnie z rekomendacjami PTGiP zalecana jest suplementacja tylko w przypadku niedoboru żelaza, a nie przez wszystkie kobiety ciężarne. Udowodniono negatywny wpływ nadmiaru tego pierwiastka na rozwój ciąży, dlatego lekarze zrzeszeni w PTGiP wydali wyżej wspomniane ograniczenia. Badania wykazały możliwy związek z pojawieniem się: insulinooporności, cukrzycy, a także stanu przedrzucawkowego. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników odradza stosowania wysokich dawek żelaza w preparatach multiwitaminowych z mikroelementami. Nie jest to korzystne dla ciężarnej kobiety, ponieważ część mikroelementów zawartych w takich zestawach powoduje gorsze wchłanianie żelaza, co daje odwrotny efekt od zamierzonego. Często suplementacji żelaza towarzyszą skutki uboczne takie, jak: bóle brzucha i zaparcia. Mimo stosowania zalecanej przez lekarza suplementacji jest konieczne, aby w diecie przyszłej mamy pojawiły się produkty bogate w żelazo i witaminę C. Do podstawowych produktów, które zawierają w sobie sporą dawkę żelaza, zalicza się:

mięso, szczególnie czerwone , indyka, wątróbkę, łososia norweskiego, morszczuka, dorsza, buraki, produkty pełnoziarniste takie jak: pieczywo, kasze gruboziarniste, płatki owsiane, szpinak, jarmuż, brokuły, jabłka, marchewka, sałata, koperek, natka pietruszki, suszone morele i figi soczewicę, ciecierzycę, fasolę, soje, groch, tofu, pestki dyni i sezam, żółtko, kakao 

Dodatkowo nie wolno zapominać o kapuście kiszonej, która zawiera ogromne dawki witaminy C. Anemia w ciąży może być zagrożeniem dla życia mamy i dziecka. Do szpitala powinniśmy udać się, gdy nagle dojdzie do zaostrzenia objawów, gdy ciśnienie gwałtownie zacznie spadać oraz gdy dochodzi do omdleń. 

Przykładowy jadłospis dla mamy oczekującej dziecka

Kobieta w ciąży powinna jeść zdrowo, ale i smacznie. Bardzo ważne jest to, aby nie pozbawiać się przyjemności z jedzenia. Jadłospis przyszłej mamy powinien być urozmaicony i kolorowy. Ciąża to idealny okres na zmianę nawyków żywieniowych i wprowadzenie do swoich posiłków produktów dostarczających organizmowi najcenniejszych składników odżywczych. Niski poziom żelaza w ciąży może dobrą motywacją do podjęcia próby zmiany nawyków żywieniowych, które doprowadziły do problemów ze zdrowiem. Przykładowy zestaw posiłków dla przyszłej mamy może wyglądać następująco:

Śniadanie: 5 łyżek płatków kukurydzianych ze szklanką mleka (2 proc.) i łyżką rodzynek, kromka ciemnego chleba z plastrem szynki, 6 rzodkiewek, liść sałaty, szklanka soku pomarańczowego.

II Śniadanie: jajko na miękko, 2 kromki ciemnego chleba, surówka zrobiona z papryki, pomidora i szczypiorku, szklanka herbaty z pokrzywy. Wędlinę kupowaną w sklepie najlepiej zastąpić pieczonym w domu schabem- jest zdecydowanie smaczniej i zdrowiej.

Obiad: zupa ogórkowa z łyżką koperku, 150 g gotowanego mięsa, 3 ziemniaki, surówka z marchwi, jabłka i łyżeczki oleju rzepakowego; pół brokułu, szklanka soku z czarnej porzeczki lub zupa kalafiorowa z łyżką natki pietruszki, porcja pieczeni wołowej (150 g), kasza gryczana (3 łyżki przed ugotowaniem), 4 łyżki duszonej marchewki z groszkiem (bez zasmażki), surówka z białej kapusty, szklanka soku z czarnej porzeczki; 

Podwieczorek: napój przygotowany ze szklanki soku wielowarzywnego, połowy szklanki jogurtu, łyżeczki otrąb pszennych i łyżki natki, kromka ciemnego chleba z szynką i sałatą; 

Kolacja: 2 naleśniki nadziewane szpinakiem z czosnkiem, 1/4 melona, szklanka herbaty z pokrzywy lub kromka ciemnego chleba, mała puszka sardynek w oleju (90 g), surówka z 4 łyżek kiszonej kapusty, małej marchewki i łyżki natki, szklanka soku pomarańczowego .Smaczną kolacją może by papryka faszerowana ( bakłażan, cukinia -według ulubionego smaku) mięsem indyka wymieszanym z 2 łyżkami ryżu i ziołami, 3 łyżki fasolki szparagowej z sosem winegret, szklanka herbaty z pokrzywy. 

Przepis na danie obiadowe i kolację bogatą w żelazo

Uzupełnianie żelaza w diecie, zwłaszcza w okresie ciąży nie jest takie proste. Niektóre składniki opóźniają wchłanianie żelaza, co jeszcze bardziej utrudnia zadanie. Poniżej przedstawiamy przepisy, które ułatwią paniom w ciąży przygotowanie posiłku dla siebie. 

Koktajl ze szpinakiem -Po niezwykle smaczny i pożywny koktajl możemy sięgnąć w każdej chwili, kiedy poczujemy lekki głód. Do jego przygotowania, potrzebujemy:

• Pomarańczy
• Banana
• Kiwi 
• 2 garści szpinaku 
• 2 łyżek soku z cytryny 
• Pół szklanki wody 

Owoce obieramy ze skórki, kroimy na mniejsze kawałki. Wrzucamy wszystko do blendera, dodajemy wodę i miksujemy.

Obiad: mięso z indyka z kaszą i warzywami

Obiad, który uzupełni żelazo, powinien zawierać mięso. Pierwiastek ten wchłania się dużo lepiej z mięsa niż z roślin. Do wyboru mamy wiele rodzajów mięsa, więc możemy urozmaicać posiłki. Do przygotowania indyka z kaszą i warzywami potrzebujemy:

• mięso z udźca z indyka (ok. 350 g)
• 2 cebule
• 3 ząbki czosnku 
• Łyżkę masła klarowanego 
• Łyżkę sosu sojowego 
• Przyprawy do smaku: paprykę słodką, kurkumę, sól 
• 5 łyżek kaszy gryczanej niepalonej
• 2 łyżki soku z cytryny
• Paprykę zieloną
• Łyżeczkę miodu
• Łyżeczkę musztardy
• Łyżkę oliwy

Mięso kroimy w kostkę, jedną cebulę w piórka i podsmażamy na maśle. Dodajemy mięso i przyprawy oraz przeciśnięty przez praskę czosnek i sos sojowy. Całość mieszamy i podsmażamy. Zalewamy mięso szklanką wody i dusimy aż stanie się miękkie. Paprykę i  cebulę kroimy w małą kostkę. W kubku mieszamy oliwę, musztardę, miód i dodajemy do warzyw. Ugotujemy kaszę gryczaną.

Śniadanie lub kolacja: jajecznica ze szczypiorem 

Jajka powinny stale gościć na stole nie tylko kobiet w ciąży. Warto odświeżyć sobie stare receptury i ponownie polubić babciną kuchnię. Jajecznica to hit z dzieciństwa, mający sporo żelaza.

Potrzebujemy:

• 3 jaja
• Pół cebuli 
• 3 szczypty szczypiorku 
• Łyżeczkę masła klarowanego 
• Pomidora
• 2 kromki chleba żytniego na zakwasie 
• 2 łyżeczki masła 

Cebulę kroimy w kostkę i podsmażamy na maśle. Wbijamy jajka i mieszamy. Zdejmujemy z kuchenki, gdy jajecznica się zetnie, dodajemy szczypiorek i mieszamy. Jemy jajecznicę z chlebem z masłem i pomidorem. 

Śniadanie lub kolacja: budyń jaglany z owocami

Słodycze nie muszą być szkodliwe. Wręcz przeciwnie mogą być pełnowartościowym posiłkiem pod warunkiem, że są przygotowane w domu, nie zwierają barwników, czy konserwantów. Przyszła mama potrzebuje odrobiny kulinarnej przyjemności i łakoci. Domowy budyń z mnóstwem pyszności z pewnością uprzyjemni popołudnie. Do jego przygotowania potrzebujemy następujących składników: 

• 10 łyżek kaszy jaglanej 
• 3 łyżki mleczka kokosowego 
• Banana 
• 6 daktyli 
• Łyżkę miodu 
• 2 łyżki kakao 
• Garść malin lub borówek amerykańskich 

Daktyle moczymy przez noc. Ugotujemy kaszę jaglaną, dodajemy mleczko kokosowe, banana, daktyle, kakao i miód. Całość blendujemy. Zjadamy połowę budyniu z owocami, a drugą część zostawiamy na następny dzień.

Jak podnieść poziom żelaza?

Niedobór żelaza dotyka nie tylko kobiety w ciąży i dzieci. Może w zasadzie spotkać każdego. Najważniejsze jest podniesienie poziomu żelaza, poprzez dietę i leki (o ile lekarz zaleci stosowanie odpowiednich preparatów). Aby szybko uzupełnić żelaza, należy zrezygnować z diet eliminacyjnych i postawić na dobrą, urozmaiconą dietę zawierającą żelazo. Zwiększenie podaży żelaza nie gwarantuje sukcesu, ponieważ wiele zależy od tego, jak ten pierwiastek będzie wchłaniany. Błędy dietetyczne powodują, że na anemię chorują nawet osoby, które w teorii dobrze się odżywiają, ale ze względu na obecność pewnych produktów spożywczych dochodzi do niedoborów żelaza. Czego nie jeść przy anemii, by nie blokować wchłaniania się żelaza? Przede wszystkim trzeba ograniczyć spożycie kawy i herbaty do posiłku, ponieważ zawarte w nich taniny utrudniają wchłanianie żelaza. Niekorzystna jest również dieta uboga w białko oraz z dużą zawartością szczawianów, fosforanów i fitynianów.

Jak jeszcze można podwyższać hemoglobinę?

Żelazo i witamina C to duet, którego składniki nie mogą bez siebie istnieć, aby podwyższać poziom hemoglobiny, konieczne jest również dostarczanie kwasu foliowego, który jest potrzebny do wytwarzania czerwonych krwinek. Kiedy w organizmie nie ma odpowiedniej ilości kwasu foliowego, czerwone krwinki nie są w stanie dojrzewać, co może prowadzić do niedokrwistości z niedoboru kwasu foliowego i niskiego poziomu hemoglobiny. Źródła kwasu foliowego to soczewica, suszona fasola, wołowina, awokado, sałata, ryż, groszek, ananas i orzechy ziemne. Z kolei witamina A pomaga w przyswajaniu i wykorzystaniu żelaza. Znajduje się w takich produktach spożywczych, jak: ryby, wątroby, słodkie ziemniaki, jarmuż i kapusty, marchewki, słodkie ziemniaki, mango.

Należy pamiętać, że witamina A co prawda pomaga organizmowi przetwarzać żelazo, ale w nadmiarze może być niebezpieczna, ponieważ prowadzi do stanu zwanego hiperwitaminozą, który może objawiać się bólami kości, stawów i głowy oraz zwiększonym ciśnieniem w mózgu.

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, na świecie około 5% ludzkości ma niedokrwistość z powodu niedoboru żelaza, z czego 20% kobiet miesiączkujących oraz 30–40% dzieci w krajach rozwiniętych. Oznacza to, że problem nie dotyczy tylko krajów biedniejszych, ale państw, gdzie poziom życia ludności jest średni lub wysoki i wynika w dużej mierze z błędów żywieniowych. Dlatego tak bardzo ważne jest propagowanie wiedzy o składnikach odżywczych w poszczególnych produktach spożywczych, promocja prawidłowego odżywiania w placówkach oświatowych oraz w mediach. Zdrowe nawyki żywieniowe nie mogą być jedynie modą, muszą stać się standardem w funkcjonowaniu społeczeństwa. W dalszym ciągu lekarze za rzadko zwracają uwagę pacjentów na prawidłowe odżywianie się, a „ekspertami medialnymi” stają się lokalni celebryci, co powoduje, że wciąż funkcjonują w świadomości masowej niebezpieczne mity z zakresu żywienia. Wiarygodnym źródłem informacji o zasadach uzupełniania żelaza w przypadku konkretnej osoby, jest lekarz lub dietetyk. Artykuł nie jest poradą medyczną, a  jedynie zwraca uwagę na pewne problemy i ma charakter ogólny.